So với các đơn vị khác trực thuộc Bộ TN&MT, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước (QH&ĐTTNN) được thành lập theo Nghị định số 25/NĐ-CP ngày 04/03/2008 của Chính phủ; trên cơ sở sáp nhập một số đơn vị nòng cốt như: Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Bắc, miền Trung, miền Nam. Việc thành lập Trung tâm QH&ĐTTNN có ý nghĩa to lớn, nhằm cụ thể hóa các chiến lược của Đảng và Nhà nước, của ngành TN&MT trong việc điều tra quy hoạch, quản lý, bảo vệ, điều tra cơ bản, xây dựng và vận hành mạng lưới qua trắc, dự báo TNN; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu TNN phục vụ nhu cầu phát triển KT-XH của đất nước.
Khi mới thành lập, với số lượng cán bộ, kỹ thuật, công nhân được điều chuyển từ các cơ quan tổ chức chuyên môn trong và ngoài ngành có liên quan đến TNN. Điều kiện cơ sở vật chất gặp những khó khăn ban đầu. Nhưng cũng từ những ngày đầu, năm đầu khó khăn đó, Trung tâm từng bước thích nghi với tình hình mới để phát triển đi lên; đạt nhiều thành tích trong nhiệm vụ công tác cơ bản. Hiện, Trung tâm có tổng số gần 1.000 cán bộ, viên chức, người lao động phân bổ trên khắp các vùng miền đất nước.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, hơn 5 năm qua Trung tâm hoàn thành nhiều dự án được Chính phủ giao: Điều tra nước dưới đất các tỉnh Trung du miền núi Bắc Bộ; điều tra, đánh giá tiềm năng nước dưới đất; điều tra, đánh giá nước dưới đất vùng trọng điểm thuộc 5 tỉnh Tây Nguyên; quy hoạch TNN đảo Phú Quốc; vùng kinh tế trọng điểm miền Trung; lập nhiệm vụ quy hoạch TNN sông Hồng – sông Thái Bình; triển khai xây dựng, lắp đặt nhiều Dự án xây dựng trạm, điểm quan trắc TNN do Chính phủ giao về việc phê duyệt “Quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc tài nguyên môi trường quốc gia đến năm 2020”; điều tra, đánh giá nước dưới đất ở một số vùng trọng điểm thuộc 5 tỉnh Tây Nguyên; điều tra, đánh giá nước dưới đất ở một số vùng trọng điểm thuộc 7 tỉnh đặc biệt khó khăn Miền núi phía Bắc…
Một số đề án nổi bật Trung tâm đang thực hiện như: Điều tra, đánh giá nguồn nước dưới đất tầng Neogen vùng thành phố Hà Nội; điều tra, đánh giá chi tiết TNN dưới đất khu vực thị trấn Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang; điều tra, đánh giá nguồn nước dưới đất các vùng đặc biệt thiếu nước sinh hoạt thuộc các tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận; đánh giá nguồn nước dưới đất vùng Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi… Đánh giá tác động của BĐKH đến TNN dưới đất vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng và đề xuất các giải pháp ứng phó; đánh giá tác động của BĐKH và mực nước biển dâng vùng ven biển miền Trung từ TP. Đà Nẵng đến tỉnh Phú Yên… Hoàn thành các đề tài khoa học cấp Bộ đạt kết quả và hàm lượng giá trị khoa học, thực tiễn cao.
Ngoài hoàn thành các nhiệm vụ chính trị Nhà nước giao, trung tâm tích cực triển khai hợp tác các hợp đồng dịch vụ nhằm phát huy năng lực, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Từ năm 2008 đến nay, tổng doanh thu từ hoạt động dịch vụ của Trung tâm đạt trên 400 tỷ đồng. Năm 2012, mặc dù tình hình KT-XH khó khăn nhưng với tinh thần chủ động, sáng tạo, tổng doanh thu hoạt động dịch vụ của Trung tâm đạt gần 130 tỷ đồng. Năng lực, uy tín của Trung tâm cũng như các đơn vị trực thuộc luôn được các đối tác đánh giá cao. Trung tâm cũng mở rộng và duy trì quan hệ tốt với các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực TNN như: Phần Lan, Đức, Bỉ… để tiếp nhận các nguồn lực và tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ quy hoạch, quản lý, sử dụng hợp lý TNN. Bên cạnh đó, Trung tâm chủ trì, phối hợp để hoàn thành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng định mức kỹ thuật về điều tra quy hoạch, quản lý TNN. Công tác tổ chức cán bộ, kế hoạch đầu tư, tuyên truyền về lĩnh vực TNN cũng luôn được quan tâm.
Do đặc thù công tác, lao động trên địa bàn rộng lớn, chủ yếu vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn và có tính chất kỹ thuật cao nên Trung tâm thường xuyên phát động các phong trào thi đua đến tận các tổ, đội sản xuất nhằm động viên khích lệ tinh thần yêu ngành, yêu nghề. Các đơn vị trực thuộc, đặc biệt là các Liên đoàn thường xuyên xây dựng kế hoạch thi đua gắn kết kế hoạch sản xuất kinh doanh. Phát động các đợt thi đua gắn với các ngày kỷ niệm; các đợt thi đua thực hiện các cụm công trình chuyên môn, dự án trọng điểm của Chính phủ, Bộ trưởng giao cho. Tổng kết phong trào thi đua thường xuyên và đột xuất, chọn ra các điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua để biểu dương, khen thưởng và nhân rộng các điển hình gắn với Học tâp và làm theo gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Trung tâm đạt nhiều thành tích khen thưởng: Danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc các năm 2008, 2012; Bằng khen Bộ trưởng Bộ TN&MT năm 2010, 2011. Nhiều cá nhân được tặng thưởng các danh hiệu của Bộ trưởng, các cơ quan; có cá nhân được vinh dự báo cáo tại diễn đàn Đại hội Thi đua yêu nước ngành TN&MT lần thứ 2 năm 2010 và được biểu dương tại Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ VIII. Ngoài ra, Trung tâm thường xuyên chỉ đạo các đơn vị tích cực tham gia phong trào tại địa phương như: Xây dựng gia đình văn hóa mới, ủng hộ các Quỹ từ thiện, Vì người nghèo, Khuyến học, đồng bào vùng lũ lụt… Các hoạt động này luôn được các địa phương đánh giá cao.
Theo Nghị định số 21/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ , quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ TN&MT. Theo đó, Trung tâm phát triển tầm cao mới với tên gọi: Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia; là đơn vị sự nghiệp phục vụ chức năng quản lý nhà nước về TNN. Đây là dấu ấn lớn tiếp tục khẳng định sự phát triển đi lên về chất của Trung tâm; là sự tin tưởng cao của Đảng và Nhà nước đối với nhiệm vụ công tác về điều tra quy hoạch, quản lý, bảo vệ TNN; xây dựng cơ sở dữ liệu TNN, phục vụ nhu cầu phát triển KT-XH của đất nước giai đoạn mới.
Phát huy kết quả đạt được, ngay từ những ngày đầu năm 2013, Trung tâm tập trung thi đua nhằm phấn đấu hoàn thành chất lượng cao, kịp tiến độ các nhiệm vụ như: Hoàn thiện cơ sở dữ liệu điều tra cơ bản về TNN trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin, phục vụ quản lý nhà nước và lợi ích cộng đồng; bảo vệ TNN cho cộng đồng các đô thị lớn; xây dựng cơ sở dữ liệu về TNN, đặc biệt tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu nước dưới đất; tăng cường công tác tuyên truyền về nhiệm vụ điều tra, quy hoạch TNN; đẩy mạnh công tác quy hoạch, dự báo TNN cho các lưu vực sông lớn, các vùng kinh tế trọng điểm; đẩy mạnh hoạt động các lĩnh vực quy hoạch, điều tra, dự báo TNN theo hướng “kinh tế hóa ngành nước”; đẩy mạnh phát triển dịch vụ ngành nước; tập trung đầu tư xây dựng hoàn thành mạng lưới quan trắc TNN theo hướng tự động hóa và hiện đại hóa; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và ứng dụng KH&CN trong công tác quy hoạch, điều tra, dự báo TNN. Đồng thời, phát huy toàn diện năng lực, nhất là thiết bị kỹ thuật và công nghệ , đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật; hoàn thiện tổ chức bộ máy theo hướng linh hoạt, nhạy bén; nâng cao năng lực quản lý chỉ đạo điều hành; khai thác tốt những lợi thế, tiềm năng của lĩnh vực chuyên ngành; liên kết, hợp tác chặt chẽ với các đơn vị trong và ngoài Ngành, các địa phương, mở rộng các hoạt động dịch vụ; tăng cường hợp tác quốc tế; nâng cao uy tín và thương hiệu công tác, góp phần phát triển KT-XH đất nước; xây dựng Ngành TN&MT phát triển bền vững.
Cán bộ, viên chức, người lao động trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia ra sức thi đua lập thành tích phấn đấu trở thành điển hình tiên tiến tiêu biểu; tiếp tục hưởng ứng sâu rộng Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; thiết thực Kỷ niệm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6) và các Ngày lễ lớn của đất nước.
(Trương Văn Đạt – Vụ Thi đua – Khen thưởng và Tuyên truyền –
Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, Kỳ 1 – Tháng 6 năm 2013)
