LTS. Hạn hán và xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long và các vùng khác ở nước ta trong thời gian qua diễn ra rất phức tạp và ngày càng tăng lên do tác động của biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống nhân dân và phát triển kinh tế. Nhà nước, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã cho mở nhiệm vụ : “ Điều tra, đánh giá tổng thể nguồn nước, cảnh báo, dự báo phòng chống khô hạn, xâm nhập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long” và giao cho Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia chủ trì thực hiện.
Vấn nạn hạn hán và xâm nhập mặn đang phát triển mạnh mẽ ở khắp mọi miền nước ta do tác động của biến đổi khí hậu. Đồng bằng sông Cửu Long, 1 trong các vùng kinh tế trọng điểm, là vựa lúa chính của cả nước đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Đã ghi nhận được các thời gian xẩy ra hạn hán như năm 1993, 1998-1999 và đợt hạn hán lịch sử 2015-2016 làm cho 194.000 ha, chiếm 11% chịu ảnh hưởng nặng nề. Dự báo trong vòng 15 năm tới, diện tích khô hạn có thể đến 340.000 ha, chiếm 35% diện tích, 45% diện tích đối mặt với nguy cơ nhiễm mặn do tác động của biến đổi khí hậu. Để có giải pháp khắc phục vấn đề này, đích thân Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã bay thị sát toàn bộ đồng bằng sau đó tổ chức hội nghị về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu vào tháng 10 năm 2017.
Do nhận thức được nước là vấn đề cốt lõi, xuyên suốt trong việc chủ động phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu, Nhà nước, BộTài nguyên & Môi trường đã giao cho Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia chủ trì lập và triển khai đề án: “ Điều tra, đánh giá tổng thể nguồn nước, cảnh báo, dự báo phòng chống khô hạn, xâm nhập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long”. Đây là đề án cực lớn, một siêu đề án sẽ thực hiện trên diện tích gần 150.000 km2, chiếm gần 45% diện tích cả nước. Mục tiêu của đề án đặt ra là đánh giá được tổng thể tài nguyên nước mặt và nước dưới đất tương ứng với tỷ lệ 1: 100.000, giải quyết nguồn cung cấp nước cho một số vùng lõi hạn hán và đề ra các giải pháp hữu hiệu phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu.
Phối hợp tham gia thực hiện đề án đã huy động được hầu hết các đơn vị chuyên ngành, có thế mạnh trong Bộ tạo thành mặt trận vững chắc đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ.
Để thực hiện đề án, Trung tâm đã chuẩn bị được lực lượng hùng hậu với các trang thiết bị chuyên dùng hiện đại như máy khoan, máy bơm, các thiết bị thí nghiệm phân tích nước…, tạo sức mạnh cho việc thực hiện hoàn thành đề án.
Người viết bài này hy vọng, siêu đề án sẽ là quả đấm thép. Vấn nạn hạn hán, xâm nhập mặn rồi đây sẽ không còn chỗ dung thân./.
(PGS.TS. Nguyễn Văn Đản)
