Sự ảnh hưởng của phát triển kinh tế – xã hội đến công trình quan trắc nước dưới đất 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum

Các công trình quan trắc nước dưới đất 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum thuộc mạng lưới quan trắc quốc gia tài nguyên nước dưới đất vùng Tây Nguyên được xây dựng từ năm 1993.

Trên địa bàn 2 tỉnh Gia lai và Kon Tum có tất cả 106 công trình quan trắc, trong đó có 91 công trình là lỗ khoan, 5 công trình quan trắc điểm lộ nước và 10 công trình quan trắc nước mặt (như hình dưới đây)

b1_1

Trong hơn 20 năm qua kinh tế – xã hội của 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum đã có sự phát triển mạnh mẽ và đã đạt được những thành tựu quan trọng, nâng cao vị thế của khu vực Bắc Tây Nguyên. Nổi bật nhất là xây dựng hàng loạt nhà máy thủy điện có công suất lớn như Ya Ly, Sê San 3, Sê San 3A, Sê San 4, Plei Krông, An Khê – Kan Năk đã hòa lưới điện quốc gia. Hàng loạt công trình hồ, đập thủy lợi được xây dựng cung cấp nước tưới cho hàng ngàn ha lúa và hoa màu. Nhiều đường quốc lộ, tỉnh lộ đã được nâng cấp, mở rộng, mở mới như quốc lộ 14, quốc lộ 19, quốc lộ 25, đường Hồ Chí Minh và hệ thống tỉnh lộ, đường liên xã, liên thôn.

Cùng với sự thay đổi mạnh mẽ nêu trên, cũng đã làm ảnh hưởng tới một số công trình quan trắc bị ngập, bị giải tỏa di dời sang vị trí khác hoặc thậm chí phải bỏ công trình. Điều đó đã ảnh hưởng phần nào đến tính liên tục của số liệu quan trắc, đến việc đánh giá, dự báo tài nguyên nước ở một số khu vực có công trình quan trắc bị giải tỏa và đã tiến hành xây dựng mới các công trình thay thế (xem bảng sau).

Các công trình quan trắc bị giải tỏa, di dời do ảnh hưởng bởi sự phát triển kinh tế – xã hội

TTT

Công trình               quan trắc

Vị trí

Lý do di dời

Khắc phục

1

LK136T

Diên Bình – Đăk Tô

Vùng ngập hồ thủy điện PleiKrông

Khoan mới LK136Tm1

2

LK138T

TT Đăk Hà – Đăk Hà

Khoan mới LK138Tm1

3

LK139T

Hà mòn – Đăk Hà

Khoan mới LK139Tm1

4

Tuyến cân bằng LK121T-LKC11a-C11o-LK122T-32S

Đầu Cầu ĐăkBla – thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum

Vùng ngập hồ thủy điện  YaLy

Khoan mới tuyến cân bằng LK121Tm1-LKC11am1-C11om1-LK122Tm1-32Sm1.

5

Tuyến cân bằng LK1T-LK2T-LK3T-1S-LK4T-LK5T-LK6T

Xã Sê San, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum và xã IaKrai, huyện IaGrai, tỉnh Gia Lai

Vùng ngập hồ thủy điện Sê San 4.

Khoan mới tuyến cân bằng LK1Tm1-LK2Tm1-LK3Tm1-1Sm1-LK4Tm1-LK5Tm1-LK6Tm1.

Hiện nay, công trình LK121m1 thuộc tuyến cân bằng Cầu ĐăkBla (bảo tàng tỉnh Kon Tum) đã bị giải tỏa do mở rộng đường Hồ Chí Minh, đang làm các thủ tục khoan công trình mới thay thế.

Từ tài liệu mạng quan trắc tài nguyên nước dưới đất trên 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum, trong những năm qua đã có những đóng góp tích cực đối với phát triển kinh tế – xã hội trên lãnh thổ Tây Nguyên nói chung và 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum nói riêng. Tuy nhiên, với sự phát triẻn kinh tế – xã hội cũng đã có những tác động tiêu cực đến mạng lưới quan trắc, đó là một số công trình đã bị giải tỏa; phá vỡ trạng thái tự nhiên của nước dưới đất, ô nhiễm nguồn nước,… Vì vậy, đnh kỳ, cần thiết có sự rà soát để điều chỉnh mạng quan trắc quan trắc nước dưới đất phù hợp hơn với sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng