Ngày nay,lĩnh vực công nghệ mã nguồn mở đang là hướng phát triển mới trong việc xây dựng các công cụ, hệ thống hỗ trợ quản lý nhà nước ngành tài nguyên môi trường – tài nguyên nước. Phần mềm mã nguồn mở là phần mềm mà mã nguồn được sử dụng để tạo chương trình là miễn phí, và mọi người đều có thể xem, chỉnh sửa và tái phân phối. Bất kỳ loại phần mềm hoặc chương trình nào chũng ta cũng đều có thể mở mã nguồn, bao gồm các hệ điều hành (vd: Linux), cơ sở dữ liệu (vd: PostgreSQL), hay các ứng dụng, các trò chơi điện tử.v.v..
Những lợi ích khi ứng dụng công nghệ mã nguồn mở trong phát triển các công cụ, hệ thống hỗ trợ quản lý nhà nước ngành tài nguyên môi trường – tài nguyên nước là : PMNM miễn phí về bản quyền và nếu có chi phí thì cũng chỉ là chi phí cho đóng gói sản phẩm và dịch vụ cho sản phẩm. Vì vậy, chi phí rất thấp so với các phần mềm thương mại; PMNM không bị lệ thuộc vào bất kỳ một nhà cung cấp nào; Sự sẵn sàng của phần mềm nguồn mở và việc có quyền thay đổi chúng cũng là một yếu tố quan trọng; Tính thích ứng và sáng tạo: Thực tế đã cho thấy rất ít chương trình có thể tồn tại không cần thay đổi, nâng cấp trong một thời gian dài. Vì thế, khả năng cho phép lập trình viên xác định và sửa các lỗi cũng như thích ứng phần mềm với các yêu cầu mới phát sinh là một vấn đề rất quan trọng; Chất lượng tin cậy;- Tuân thủ các chuẩn: PMNM thông thường được phát triển tuân thủ theo các chuẩn tốt hơn. Đó là vì lợi ích của các nhà phát triển tự do cần thực hiện được những sản phẩm có tính liên tác tốt nhất; – Không bị hạn chế về quyền sử dụng: Quyền được dùng PMNM dưới bất kỳ hình thức nào làm yên tâm mọi nhà phát triển, nhà quản trị và người sử dụng;Tính lâu dài: PMNM không có một chủ sở hữu duy nhất là lý do bảo đảm để không ai có thể làm ngừng hoặc “giết chết” sản phẩm này;Tự do: Các kết quả phát triển PMNM theo yêu cầu của cộng đồng sẽ được quyết định bởi “đa số dân chủ”; Và cuối cùng là sự phát triển dễ dàng: Những dự án và phát triển phần mềm mới có thể được thực hiện mà không cần phải xin phép ai trước khi triển khai
Mô hình chung của ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý
Tuy nhiên Cùng với những ý kiến ủng hộ việc đẩy mạnh sử dụng PMNM, cũng còn có nhiều ý kiến e ngại dùng các phần mềm này, đó là: chưa có hỗ trợ kỹ thuật tin cậy; Số các thiết bị hỗ trợ PMNM còn hạn chế; Các ứng dụng chuyên nghiệp trên nền PMNM còn ít; Không có cam kết bắt buộc phải hoàn thành một sản phẩm cụ thể; Có một số hạn chế đối với các hệ thống cao cấp; Năng lực hạn chế của người sử dụng
Xu hướng dùng mã nguồn mở trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực quản lý nhà nước đang là ưu tiên hàng đầu tại Việt Nam. Bằng những phân tích đã nêu trên, có thể thấy rằng với công cụ mã nguồn mở, có thể xây dựng mới hoàn toàn hoặc cải tiến các ứng dụng chuyên biệt sẵn có để hỗ trợ quản lý tài nguyên môi trường, tài nguyên nước một cách hiệu quả. Sử dụng các công cụ nguồn mở cũng là cách để tiết kiệm chi phí trong khi vẫn tôn trọng bản quyền phần mềm.
