Trong hơn 20 năm qua kinh tế – xã hội của 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum đã có sự phát triển mạnh mẽ và đã đạt được những thành tựu quan trọng, nâng cao vị thế của khu vực Bắc Tây Nguyên. Nổi bật nhất là xây dựng hàng loạt nhà máy thủy điện có công suất lớn. Hàng loạt công trình hồ, đập thủy lợi được xây dựng cung cấp nước tưới cho hàng ngàn ha lúa và hoa màu. Nhiều đường quốc lộ, tỉnh lộ đã được nâng cấp, mở rộng uốc lộ 14 và đường Hồ Chí Minh.
Với sự thay đổi mạnh mẽ nêu trên, đã làm ảnh hưởng tới một số công trình quan thuộc vùng Ialy – Đăk Tô đã bị giải tỏa di dời sang vị trí quan trắc khác. Điều đó đã ảnh hưởng phần nào đến tính liên tục của số liệu quan trắc, đến việc đánh giá, dự báo tài nguyên nước ở một số khu vực có công trình quan trắc bị giải tỏa và đã tiến hành xây dựng mới các công trình quan trắc thay thế.
1) Các công trình quan trắc bị giải tỏa do xây dựng hồ đập thủy điện:
– Do ảnh hưởng của xây dựng hồ thủy điện Plei Krông đã dẫn đến công trình quan trắc lỗ khoan LK136T sâu 20,0 m nghiên cứu tầng chứa nước Đệ tứ bị ngập nước hồ và phải di chuyển sang vị trí quan trắc khác. Công trình quan trắc mới được xây dựng cách vị trí cũ khoảng 200 mét về phía Bắc, có số hiệu là LK136Tm1 và được quan trắc từ ngày 06 tháng 02 năm 2009.
– Do xây dựng hồ thủy điện Sê San 4, đã làm ngập và phá hỏng tuyến nghiên cứu cân bằng và quan hệ thủy lực giữa nước dưới đất và nước sông Sê San,. Tuyến quan trắc gồm 7 công trình, trong đó có 6 lỗ khoan (LK1T, LK2T, LK3T, LK4T, LK5T, LK6T) và một trạm quan trắc nước sông (1S). Đến năm 2011, tuyến cân bằng này được chuyển về xây dựng tại vị trí khác nghiên cứu cân bằng và quan hệ thủy lực giữa nước dưới đất và nước hồ thủy điển Sê San 4, với các số hiệu công trình, gồm 6 lỗ khoan (LK1Tm1, LK2Tm1, LK3Tm1, LK44Tm1, LK55Tm1, LK6Tm1) và một trạm quan trắc nước hồ (1Sm1).
2) Các công trình quan trắc bị giải tỏa do mở rộng, nâng cấp đường:
– Do mở rộng, nâng cấp quốc lộ 14 đoạn phía Nam thành phố Kon Tum, đã làm ảnh hưởng đến tuyến cân bằng Đăk Bla. Tuyến gồm 5 công trình, gồm có 4 lỗ khoan (LK121T, LK122T, C11a và C11o) và 01 công trình quan trắc nước sông Đăk Bla (32S). Tháng 3 năm 2011 tuyến cân bằng này đã được xây mới cách vị trí tuyến cũ khoảng 300 m về phía Bắc (trong khuôn viên Bảo Tàng Kon Tum), số hiệu công trình trên tuyến là LK121Tm1, LK122Tm1, C11am1, C11om1 và 32S.
Đến tháng 3 năm 2014 công trình quan trắc LK121Tm1 lại bị giải tỏa do mở rộng đường Hồ Chí Minh và hiện nay đang tiến hành các thủ tục để xây dựng công trình thay thế.
– Do mở rộng, nâng cấp đường Hồ Chí Minh nên công trình lỗ khoan LK138T và LK139T khu vực huyện Đăk Hà đã bị giải tỏa, buộc phải di dời vị trí quan trắc. Tháng 6 năm 2011, hai công trình này đã được xây dựng tại vị trí mới, với số hiệu là LK138Tm1 (trong khuôn viện Trạm Y tế xã Đăk Ma) và LK139Tm1 (xã Hà Mòn).
Trong quá trình vận hành mạng quan trắc nước dưới đất trên 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum nói chung và khu vực Ialy – Đăk Hà nói riêng, do ảnh hưởng của việc xây dựng hồ đập và mở rộng đường quốc lộ đã ảnh hưởng đến một số công trình quan trắc đã nêu ở trên. Các công trình này đã được xây dựng tại các vị trí mới kịp thời để quan trắc đảm bảo tính liên tục của chuỗi số liệu. Nhìn chung, các công trình quan trắc xây dựng mới thay thế công trình bị giải tỏa đảm bảo đối tượng, mục tiêu, nhiệm vụ chung của mạng quan trắc tài nguyên nước dưới đất vùng nghiên cứu.
Để hoàn thiện hơn mạng lưới quan trắc tài nguyên nước dưới đất vùng ảnh hưởng của hồ chứa thủy điện, đề nghị bổ sung 4 công trình lỗ khoan và 01 công trình quan trắc nước mặt (hồ thủy điện Ialy) để thành tuyến quan trắc nghiên cứu cân bằng và quan hệ thủy lực giữa nước dưới đất trong tầng Đệ tứ (nhánh phía nam hồ), Neogen (nhánh phía bắc hồ).
