Cao Bằng là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Việt Nam. Phía tây giáp tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang, phía nam giáp Bắc Kạn và Lạng Sơn. Phía bắc và phía đông giáp các địa cấp thị Bách Sắc và Sùng Tả của Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc). Tỉnh lị là thành phố Cao Bằng nằm trên quốc lộ 3, cách thủ đô Hà Nội 286 km. Theo tính toán, tốc độ tăng dân số của tỉnh Cao Bằng là 0,6%/năm. Với tốc độ phát triển đó, việc tính toán, quy hoạch phân bổ tài nguyên nước cho các mục đích, đặc biệt cho mục tiêu sinh hoạt là hết sức cần thiết.
Năm 2011, Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc thuộc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia – Bộ TN&MT đã triển khai thực hiện dự án “Lập quy hoạch khai thác sử dụng và bảo tài nguyên nước tỉnh Cao Bằng đến năm 2020”. Qua 2 năm thực hiện, kết quả của dự án góp phần quan trọng vào việc hoạch định các chính sách, phương án quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội trên toàn tỉnh.
Theo đó, tiềm năng tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh bao gồm: lượng nước mưa trung bình hàng năm đạt 10 tỷ m3/năm; lượng dòng chảy trung bình đạt 5,1 tỷ m3/năm. Với dân số trung bình đến năm 2020 là 513.108 người thì tỷ lệ dòng chảy bình quân trên đầu người ở Cao Bằng đạt 9.921 m3/người. Trữ lượng tiềm năng nước dưới đất vào khoảng 1.474.127 m3/ngày, với con số này, nhìn chung tỉnh Cao Bằng khá phong phú về tài nguyên nước. Tuy nhiên, chất lượng nước ở một số sông như: sông Bằng Giang, sông Hiến đang ngày càng giảm sút và khó khăn trong khai thác tài nguyên nước ở vùng núi cao, đây là những nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng thiếu hụt và suy giảm tài nguyên nước trong tương lai.
Nội dung quy hoạch cũng đã tính toán cần bằng nước mặt theo 2 trường hợp nước đến trung bình và nước đến ít cũng như cân bằng nước dưới đất cho các nhu cầu sử dụng nước trong kỳ quy hoạch. Qua đó, đã đánh giá được khả năng đáp ứng của tài nguyên nước và ngưỡng giới hạn khai thác nước dưới đất cho từng khu vực cụ thể. Kết quả cho thấy, khu vực sông Gâm, sông Bằng Giang và sông Bắc Vọng co nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng và mùa khô trong khi tiềm năng nước dưới đất còn rất phong phú mà chưa được khai thác.
Một trong những nội dung quan trọng trong quy hoạch tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh là phương án phân bổ tài nguyên nước cho các ngành nghề, lĩnh vực phát triển. Dự án đã đưa ra phương án phân bổ chia sẻ nguồn nước hợp lý, cụ thể, những khu vực có nguy cơ thiếu nước như khu vực sông Nho Quế, sông Nhiệm, hạ sông Bằng, sông Gâm đều được giải quyết một cách hợp lý, hài hòa. Phương án này đã đảm bảo được 100% nhu cầu nước cho sinh hoạt và hạn chế mức tối thiểu thấp nhất cho các ngành nghề, lĩnh vực khác, đồng thời đảm bảo nhu cầu nước cho môi trường trên sông chính và một số sông nhánh.
Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, thì các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý trong lĩnh vực tài nguyên nước cũng đã được đưa ra như: tăng cường quản lý giám sát những vấn đề liên quan tới tài nguyên nước, xây dựng mạng thông tin, truyền thông, mở rộng tuyên truyền giáo dục, xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường nói chung và tài nguyên nước nói riêng.
Với những kết quả kể trên, công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực tài nguyên môi trường nói chung và tài nguyên nước nói riêng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã có những bước tiến tích cực, góp phần nhằm hiện thực hóa những mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội cho toàn tỉnh đã đề ra./.
(Mai Phú Lực – TT DLQH&ĐT TNN)
