Vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất trũng, chịu ảnh hưởng trực tiếp của chế độ thủy triều và lũ sông Mê kông. Mặc dù chương trình thủy lợi thoát lũ ra biển Tây đã cải thiện phần nào điều kiện ngập lũ, song hiện tại vào mùa khô toàn vùng chịu nắng hạn, nước mặn xâm nhập tới 3/4 diện tích, mùa mưa chịu lũ lụt từ 4 – 6 tháng. Chính vì vậy cho đến nay việc khai thác tiềm năng của vùng đất này vẫn còn gặp nhiều khó khăn và trở ngại.
Vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long (KTTĐ ĐBSCL) bao gồm 4 tỉnh thành: TP Cần Thơ, các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Cà Mau. Đây là vùng cực nam của đất nước đóng vai trò quan trọng đối với đồng bằng nam Bộ, có mối quan hệ chặt chẽ với TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đông Nam Bộ. Nhận thức được tầm quan trọng của nó, ngày 16 tháng 4 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 492/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thành lập Vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm 4 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là: thành phố Cần Thơ, tỉnh An Giang, tỉnh Kiên Giang và tỉnh Cà Mau.
Phương hướng chủ yếu phát triển kinh tế – xã hội vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2020 để phát huy những tiềm năng, lợi thế về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, hệ thống kết cấu hạ tầng nhằm xây dựng vùng KTTĐ đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục là trung tâm lớn về sản xuất lúa gạo, nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy sản, đóng góp lớn vào xuất khẩu nông thủy sản của cả nước. Ngoài ra, Vùng kinh tế trọng điểm ĐBSCL còn đóng vai trò quan trọng chuyển giao công nghệ sinh học, cung cấp giống, các dịch vụ kỹ thuật, chế biến và xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp cho cả vùng ĐBSCL.
Nguồn nước sử dụng cho phát triển kinh tế, dân sinh ở tỉnh An Giang và TP. Cần Thơ cho đến nay phần lớn dựa vào nguồn nước mặt của hệ thống sông Hậu. Tuy nhiên về mùa khô, nguồn nước này bị hạn chế do nguồn nước sông đổ về ít, nước trong các kênh mương hầu hết bị phèn. Nước đáp ứng cho sinh hoạt và sản xuất ở 2 tỉnh Cà Mau và Kiên Giang chủ yếu là nước dưới đất. Mùa mưa nước lũ dâng cao làm ngập lụt phần lớn diện tích vùng, nước đục do chứa lượng phù sa lớn và các chất hữu cơ gây nhiễm bẩn nguồn nước. Từ năm 2001, một số nơi trong bán đảo Cà Mau được chuyển đổi từ trồng lúa sang nuôi tôm, nên mặn đã xâm nhập sâu vào đất liền, làm ngập mặn toàn tỉnh Cà Mau và phía nam tỉnh Kiên Giang.
Nguồn nước dưới đất hiện chưa được điều tra đánh giá trên tổng thể vùng. Việc khai thác nguồn nước này hiện nay vẫn còn hạn chế, một phần do vùng có nguồn nước mặt vẫn được sử dụng tuy nhiên biến động chất lượng và trữ lượng nguồn nước một cách khá bất lợi. Mặt khác, việc đánh giá tổng quan nước dưới đất trong toàn vùng chưa được quan tâm đúng mức, nên các thông tin dữ liệu nền đảm bảo hiệu quả cho công tác quản lý, điều tra, khai thác nguồn nước dưới đất còn thiếu.
Hiện nay, vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long đã thu hút được một số dự án đầu tư trong và ngoài nước, ngoài việc đòi hỏi nguồn nhân lực, đất đai… còn phải có nguồn nước có chất lượng ổn định. Mặt khác với chương trình “sống chung với lũ” được thực hiện theo chỉ đạo của Chính Phủ đã tạo điều kiện tập trung dân cư được sống dọc theo các bờ kênh lớn. Vì vậy việc cung cấp nước sạch phục vụ các cụm, tuyến dân cư trở nên rất cấp thiết.
Kết quả của dự án là nguồn thông tin quan trọng phục vụ cho công tác quy hoạch, quản lý tài nguyên nước dưới đất cho từng địa phương. Phục vụ cung cấp thông tin cho các ngành kinh tế – xã hội liên quan đến khai thác sử dụng nước dưới đất. Đây là bộ dữ liệu cơ bản và ổn định bảo đảm sẽ được sử dụng lâu dài. Kết quả của dự án có thể đưa vào cơ sở dữ liệu tài nguyên môi trường để được chia xẻ và sử dụng chung trong cộng đồng.
Bên cạnh đó, kết quả dự án cũng là những thông tin quan trọng nhằm định hướng cho công tác nghiên cứu tiếp theo về tài nguyên nước trong và ngoài vùng nghiên cứu.
Kết quả dự án ngoài việc chỉ ra những vùng có tiềm nước nhạt chất lượng tốt cũng chỉ ra được những vùng khan hiếm nước và đề xuất biện pháp khai thác sử dụng hợp lý, chia xẻ nguồn nước nhằm giảm thiểu nguy cơ cạn kiệt và bảo vệ môi trường NDĐ.
Kết quả dự án ngoài việc đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn cho các cán bộ kỹ thuật còn là nguồn tài liệu phong phú cho việc thực hiện các luận văn đại học, luận văn cao học thậm chí cả luận án tiến sỹ.
Chính vì vậy, việc xây dựng dự án “Điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất vùng kinh tế trọng điểm đồng bằng sông Cửu Long” từ đó xây dựng phương án bảo vệ nước dưới đất là rất cần thiết nhằm phục vụ việc quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội; đảm bảo an ninh quốc phòng; là tài liệu quan trọng phục vụ trực tiếp cho việc quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên nước dưới đất của vùng.
Tài nguyên nước là vấn đề đang được các cấp thẩm quyền quan tâm, đặc biệt đây là vùng kinh tế trọng điểm do đó kết quả nghiên cứu phải đảm bảo tính thực tế. Những thông tin của dự án này sẽ là định hướng quan trọng nhằm giải quyết vấn đề nước trong việc thiết kế và điều chỉnh quy hoạch không chỉ đối với khu vực đô thị, công nghiệp mà còn khu vùng nông thôn và các ngành nghề khác.
Một hiệu quả thực tiễn về xã hội mà dự án mang lại cho các địa phương là những công trình thăm dò đạt chất lượng sẽ được bàn giao đưa vào khai thác sử dụng trong thực tế sau khi hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu.
