Đề án “Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn” do Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia chủ trì thực hiện nhằm đánh giá nguồn nước dưới đất ở các đô thị lớn, đề xuất các giải pháp kỹ thuật để bảo vệ, phòng ngừa, hạn chế, giảm thiểu tình trạng cạn kiệt, ô nhiễm và nhiễm mặn nước dưới đất cho các đô thị lớn.
Nằm trong đề án lớn, một phần đề án “Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn – cho Đô thị Hà Nội” sau nhiều năm thi công đã được hoàn thành vào cuối năm 2017 thể hiện sự nỗ lực cố gắng của tập thể cán bộ công nhân viên Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia và các đơn vị trực thuộc tham gia thi công đề án cùng với sự tham gia phối hợp của nhiều cơ quan và chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên nước dưới đất.
Các chuyên gia trong nước và quốc tế (Viện địa chất và tài nguyên thiên nhiên, Đại học Bochum – Cộng hòa Liên bang Đức) đã trao đổi thảo luận để lựa chọn các phương pháp tính toán, kỹ thuật công nghệ hiện đại phù hợp với điều kiện thực tế ở Việt Nam như các phương pháp đánh giá tài nguyên nước dưới đất từ kinh điển đến hiện đại như áp dụng các mô hình số trong lĩnh vực địa chất thủy văn, các phương pháp đánh giá dự báo nguy cơ ô nhiễm, nhiễm mặn của nước dưới đất, các phương pháp dự báo lún mặt đất do quá trình khai thác nước gây ra và nhiều phương pháp hiện đại khác.
1) Đề án đã tổng rà soát, cập nhật toàn bộ các tài liệu điều tra cơ bản về tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn thành phố Hà Nội từ trước đến nay, tiến hành điều tra, đánh giá chi tiết về tài nguyên nước dưới đất và các vấn đề cần bảo vệ nguồn tài nguyên này. Có thể nói đây là lần đầu tiên toàn bộ thành phố Hà Nội mở rộng được đầu tư một cách toàn diện, chi tiết và bài bản về điều tra cơ bản tài nguyên nước dưới đất phục vụ hữu ích cho mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô. Vì vậy các số liệu đánh giá về tài nguyên và trữ lượng, chất lượng nguồn nước dưới đất của đề án có độ tin cậy cao, đủ điều kiện để trả lời câu hỏi của các Nhà khoa học, Nhà quản lý về trữ lượng và chất lượng nước dưới đất thành phố Hà Nội khai thác được bao nhiêu và khai thác như thế nào để bền vững.
2) Kết quả tính toán đã xác định được tiềm năng tài nguyên nước dưới đất thành phố Hà Nội là 13.663.824 m3/ngày. Trong đó, tiềm năng tài nguyên nước dưới đất nhạt là 12.303.555 m3/ngày và tiềm năng tài nguyên nước dưới đất bị mặn là 1.360.269 m3/ngày. Đưa ra được trữ lượng khai thác an toàn nước dưới đất thành phố Hà Nội là 3.850.766 m3/ngày, trong đó tập trung chủ yếu ở các tầng chứa nước lỗ hổng đệ tứ.
3) Trên cở sở trữ lượng khai thác an toàn, điều kiện thực tiễn về công nghệ khai thác hiện nay và quỹ đất có thể bố trí được các hành lang, bãi giếng khai thác ven sông. Đề án đã tính toán các phương án quy hoạch khai thác nước dưới đất tối ưu nhất và xác lập kế hoạch, lộ trình đến năm 2030 khai thác được nguồn nước dưới đất đạt trữ lượng 1.691.684 m3/ngày. Với trữ lượng này, nguồn nước dưới đất hoàn toàn có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu nước cho sinh hoạt và sản xuất phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của thành phố Hà Nội đến năm 2030 mà không cần xây dựng thêm mới các nhà máy nước mặt trên sông Hồng, sông Đuống như nhiều cơ quan, đơn vị đã đề xuất.
4) Đề án đã tính toán và xác lập được các khu vực cần bảo vệ miền cấp, miền vận động, khu vực khai thác. Giám sát cả về số lượng và chất lượng đồng thời đưa ra được các giải pháp, lộ trình cần phải thực hiện ngay trong thời gian tới để bảo vệ nguồn tài nguyên nước dưới đất thành phố Hà Nội.
5) Đề án cũng đã tính toán, luận chứng thiết kế hoàn thiện được mạng quan trắc, giám sát tài nguyên nước dưới đất một cách toàn diện nhất để bảo vệ nguồn tài nguyên nước dưới đất của thành phố.
Kết quả nổi bật, đó là, đã tổng hợp rà soát, cập nhật được toàn bộ các tài liệu điều tra cơ bản về tài nguyên nước dưới đất trên phạm vi thực hiện từ trước đến nay, tiến hành điều tra, đánh giá chi tiết về tài nguyên nước dưới đất và các vấn đề cần bảo vệ nguồn tài nguyên nước dưới đất. Có thể nói đây là lần đầu tiên các đô thị này đầu tư một cách toàn diện, chi tiết và bài bản về điều tra cơ bản tài nguyên nước dưới đất phục vụ hữu ích cho mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội. Vì vậy các số liệu đánh giá về tài nguyên và trữ lượng, chất lượng nguồn nước dưới đất của đề án có độ tin cậy cao.
Bên cạnh đó, đã tính toán được các phương án và xây dựng quy hoạch khai thác, sử dụng nước dưới đất tối ưu nhất cũng như xác lập kế hoạch, lộ trình khai thác bền vững nguồn tài nguyên quý giá này.
Một kết quả hết sức quan trọng là đã tính toán và xây dựng quy hoạch vùng cấm, vùng hạn chế và vùng được phép khai thác nước dưới đất ở các đô thị. Trong đó, đã khoanh định các khu vực cần bảo vệ miền cấp, miền vận động và khu vực khai thác. Giám sát cả về số lượng và chất lượng đồng thời đưa ra các giải pháp, lộ trình cần phải thực hiện ngay trong thời gian tới. Xây dựng được bộ dữ liệu thông tin về tài nguyên nước dưới đất cho từng đô thị đồng bộ, có hệ thống, dễ tra cứu, phục vụ tốt cho công tác quản lý, giám sát các hoạt động khai thác và sử dụng nguồn nước.
Ngoài ra, các giải pháp bảo vệ tài nguyên nước dưới đất đưa ra cho các đô thị này đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và tiết kiệm nguồn lực khi triển khai.
