Tại Việt Nam công tác nghiên cứu, quản lý và sử dụng bền vững nguồn TNN mới bắt đầu được thực hiện trong những năm gần đây bằng các quy hoạch chuyên ngành liên quan như quy hoạch thủy lợi, quy hoạch phòng chống lũ, quy hoạch thủy điện, quy hoạch cấp nước ….Đối với công tác phân bổ tài nguyên nước trong Quy hoạch tài nguyên nước nhìn chung đã đề suất được một số nguyên tắc ưu tiên và thứ tự ưu tiên cấp nước cho các ngành dùng nước chủ yếu là: Sinh hoạt, Công nghiệp, Nông nghiệp và Môi trường và đưa ra tỷ lệ cấp nước cho các ngành dùng nước. Tuy nhiên các quy hoạch đó đều chưa có cơ sở xác định lượng nước mặt có thể phân bổ trước khi đem phân bổ cho các ngành dùng nước.
Năm 2016, Thạc sỹ Ngô Đức Trung thuộc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước trong Quy hoạch tài nguyên nước”
Hiện nay, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đang thực hiện và triển khai dự án Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng thuộc 2 tỉnh Lạng Sơn Và Cao Bằng, việc đưa ra phương pháp xác định lượng nước có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước là cần thiết để thực hiện dự án trên. Tại 2 tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng, Trung tâm đã thực hiện và hoàn thành dự án Quy hoạch tài nguyên nước trên địa bàn 2 tỉnh; các thành phần tính toán liên quan đến việc xác định lượng nước có thể phân bổ cũng được tính toán nhưng lượng lũ không kiểm soát và lượng nước đảm bảo các nhu cầu thiết yếu của con người chưa được xem xét và đề cập tới. Đề tài “Nghiên cứu phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước trong Quy hoạch tài nguyên nước” được đề xuất. Các kết quả thu được từ nghiên cứu này sẽ đưa ra được phương pháp xác định các vấn đề nêu trên và phục vụ việc triển khai thực hiện quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Bằng Giang-Kỳ Cùng.
Quy hoạch TNN được quy định trong Luật Tài nguyên nước số17/2012/QH13 đã đưa ra một số nội dụng về quy hoạch phân bổ nguồn nước nêu cụ thể trong các điều 19 và 54. Đặc biệt, trong điều 54 của Luật tài nguyên nước, đưa ra các căn cứ đối với việc phân bổ tài nguyên nước cho các mục đích sử dụng phải căn cứ vào khả năng thực tế của nguồn nước. Việc điều hòa, phân phối tài nguyên nước cho các mục đích sử dụng phải căn cứ vào Quy hoạch tài nguyên nước, khả năng của nguồn nước, kế hoạch điều hòa, phân phối tài nguyên nước. Bảo đảm công bằng, hợp lý giữa các tổ chức, cá nhân sử dụng nước trên cùng một lưu vực sông, ưu tiên về số lượng, chất lượng nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp ,bảo đảm duy trì dòng chảy tối thiểu trên sông.
Thông tư 42/2015/TT-BTNMT đã được ban hành, quy định những nội dung tính toán về việc xác định lượng nước có thể phân bổ trước khi đem phân bổ nhưng cách triển khai hiện nay chưa biết tính toán như thế nào. Thực tế hiện nay, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đang thực hiện 2 dự án Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Sêrêpôk và Bằng Giang – Kỳ Cùng vàcần thiết để tính toán và xác định lượng nước có thể phân bổ. Vì vậy, đề tài này đưa ra phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước để làm rõ các vấn đề thực thi nêu trên.
Các nội dung của đề tài:
Nội dung 1: Nghiên cứu tổng quan về nội dung nghiên cứu
– Nghiên cứu tổng quan về phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ trên thế giới.
– Nghiên cứu tổng quan về phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ trên thế giới ở Việt Nam.
Nội dung 2: Nghiên cứu phương pháp xác định lượng nước mặt có thể phân bổ trước khi đem phân bổ cho các ngành dùng nước
– Phương pháp đánh giá tổng lượng tài nguyên nước mặt;
– Phương pháp xác định tổng lượng lũ không kiểm soát được;
– Xác định lượng nước mặt có thể sử dụng; có tính đến lượng nước chuyển ra khỏi lưu vực.
– Nghiên cứu phương pháp xác định lượng nước mặt đảm bảo dòng chảy tối thiểu;
– Nghiên cứu xác định lượng nước đảm bảo nhu cầu thiết yếucủa con người;
Nội dung 3: Áp dụng phương pháp, xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước trên lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng
– Tổng hợp, phân tích số liệu KTTV, dân sinh kinh tế và khai thác sử dụng nước trên lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng;
– Xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các ngành dùng nước trên từng tỉnhthuộc lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng.
Kết quả, đề tài đã xác định lượng nước mặt có thể phân bổ cho các đối tượng sử dụng nước và áp dụng phân bổ lượng nước mặt cho các đối tượng sử dụng nước trên lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng.
