Tỉnh Bắc Ninh đang triển khai đề án “Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn – Đô thị Bắc Ninh”. Đây là một hợp phần thuộc “Đề án Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn” – Giai đoạn II do Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia thực hiện, đã được Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt tại Quyết định số 3071/QĐ-BTNMT ngày 02/12/2019.
Thành phố Bắc Ninh là đô thị loại I là một trong 8 tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vừa là cửa ngõ phía Đông Bắc, vừa là cầu nối giữa Hà Nội với các tỉnh trung du miền núi phía Bắc dọc trên hành lang kinh tế Nam Ninh – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng – Hạ Long, đồng thời Bắc Ninh còn có vị trí quan trọng về kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng. Phạm vi thực hiện của đô thị Bắc Ninh bao gồm toàn bộ thành phố Bắc Ninh, Thị xã Từ Sơn và các huyện: Yên Phong, Tiên Du và một phần huyện Quế Võ. Tổng diện tích toàn vùng thực hiện đề án 354 km2.
Quá trình nghiên cứu tình hình phát triển kinh tế-xã hội của địa phương đã cho thấy, do điều kiện tự nhiên, sự gia tăng dân số, tính sẵn có của các nguồn tài nguyên thiên nhiên (đặc biệt là tài nguyên nước) không theo kịp sự phát triển. Theo số liệu cấp phép khai thác nước dưới đất trên phạm vi đô thị Bắc Ninh đến hết năm 2018 đã cấp phép 64.800 m3/ngày.
Việc khai thác nước dưới đất để cung cấp cho các đô thị đã góp phần quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, nâng cao chất lượng đời sống của người dân. Tuy nhiên, trong quá trình khai thác nước đã nảy sinh và tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động xấu tới nguồn tài nguyên nước dưới đất như: cạn kiệt nguồn nước, gia tăng quá trình ô nhiễm, xâm nhập mặn nước dưới đất.
Trên cơ sở đó, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia – Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đưa ra mục tiêu và nhiệm vụ của Đề án là tập trung bảo vệ, phòng ngừa, hạn chế và giảm thiểu tình trạng cạn kiệt, ô nhiễm và nhiễm mặn nước dưới đất tại đô thị Bắc Ninh; đồng thời đề xuất và thực hiện các giải pháp bảo vệ nước dưới đất.
Cụ thể, Đề án sẽ thực hiện 3 nội dung theo trình tự sau:
– Nội dung 1: Điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất đô thị Bắc Ninh.
Trọng tâm của nội dung này tập trung nghiên cứu điều tra bổ sung, đánh giá và xác định điều kiện tồn tại, sự phân bố, số lượng, chất lượng của các tầng chứa nước dưới đất; xác định khả năng tự bảo vệ của các tầng chứa nước; mức độ cạn kiệt, ô nhiễm và nhiễm mặn nước dưới đất.
– Nội dung 2: Bảo vệ tài nguyên nước dưới đất.
Nội dung này đánh giá toàn diện về hiện trạng tài nguyên nước dưới đất; Xây dựng các phương án và đề xuất lộ trình khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước dưới đất; Thiết kế mạng lưới quan trắc, giám sát các tầng chứa nước cần bảo vệ; và Xây dựng các bản đồ tỷ lệ 1:25.000 về các vấn đề cần bảo vệ tại đô thị Bắc Ninh.
– Nội dung 3: Xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên nước dưới đất.
Nội dung này tập trung cập nhật cơ sở dữ liệu tài nguyên nước dưới đất trên cơ sở kế thừa toàn bộ cấu trúc mô hình cơ sở dữ liệu đã được xây dựng trong giai đoạn I, chỉ tính khối lượng dữ liệu tại các đô thị nghiên cứu trong giai đoạn II. Cơ sở dữ liệu đảm bảo tính thống nhất với cơ sở dữ liệu mạng quan trắc tài nguyên nước quốc gia và phù hợp với định hướng chung khi xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung tài nguyên nước và khí tượng thủy văn.
Đề án này được kỳ vọng sẽ phòng ngừa, hạn chế và giảm thiểu tình trạng cạn kiệt, ô nhiễm và nhiễm mặn nước dưới đất tại đô thị Bắc Ninh, phục vụ việc thực hiện quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội; đảm bảo an ninh quốc phòng; là tài liệu quan trọng phục vụ trực tiếp cho việc quản lí, khai thác và sử dụng tài nguyên nước của vùng nghiên cứu.
