Lưu vực sông Cửu Long là một trong các lưu vực sông lớn của Việt Nam, bao gồm 13 tỉnh thành là Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Trà Vinh, thành phố Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bến Tre, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau, có tổng diện tích tự nhiên khoảng 3,96 triệu ha.
– Đối với tài nguyên nước mặt: Lượng mưa trung bình nhiều năm lưu vực sông Cửu Long dao động từ khoảng 1300-2400mm. Tổng lượng dòng chảy trung bình hàng năm trên lưu vực sông Cửu Long là khoảng 500km3, trong đó khoảng 23,0km3 được hình thành trong đồng bằng sông Cửu Long, 477km3 từ trung thượng lưu sông Mê Công chảy vào đồng bằng sông Cửu Long. Mùa mưa hàng năm thường xuất hiện vào các tháng V – X, lượng dòng chảy mùa lũ chiếm khoảng 70 – 85% tổng lượng dòng chảy năm. Mùa cạn từ tháng XI đến tháng IV năm sau, lượng dòng chảy mùa cạn chiếm khoảng 15 – 30% tổng lượng dòng chảy năm.
– Đối với tài nguyên nước dưới đất: Lưu vực sông Cửu Long hiện nay có 245 công trình quan trắc tài nguyên nước dưới đất được Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia xây dựng và đưa vào vận hành. Lưu vực sông bao gồm 5 tầng chứa nước chính là Tầng chứa nước Pleistocene trên (qp3), tầng chứa nước Pleistocene trung-thượng (qp2-3), tầng chứa nước Pleistocene hạ (qp1), tầng chứa nước Pliocene trung (n22) và tầng chứa nước Pliocene hạ (n21). Theo dự án “Biên hội – thành lập bản đồ tài nguyên nước dưới đất tỷ lệ 1:200.000 cho các tỉnh trên toàn quốc”, tổng tài nguyên nước dự báo cho các tầng chứa nước như sau: tầng chứa nước qp3 là 4.975.661m3/ngày, tầng chứa nước qp2-3 là 7.218.972m3/ngày, tầng chứa nước qp1 là 7.135.305m3/ngày, tầng chứa nước n22 là 10.128.854m3/ngày và tầng chứa nước n21 là 8.563.299m3/ngày.
- Tài nguyên nước mặt
Dự báo tài nguyên nước mặt
Nhìn chung, dự báo tổng lượng tài nguyên nước mặt nội sinh trong tháng 9 trên lưu vực sông Cửu Long có xu thế giảm khoảng 42-26% so với tổng lượng nước tháng cùng kỳ năm trước.
Cảnh báo tài nguyên nước mặt
Tổng lượng nước mặt dự báo trên lưu vực sông Cửu Long có xu thế giảm xuống trung bình khoảng 42 – 26 % so với tháng 9 năm 2022, trong đó tập trung chủ yếu ở các vùng ngọt do đang trong thời kỳ mùa mưa. Vì vậy khả năng sử dụng nguồn nước mặt từ mưa trên lưu vực không thuận lợi bằng cùng kỳ năm trước.
- Tài nguyên nước dưới đất
2.1.Thông báo tình hình tài nguyên nước dưới đất
Tầng chứa nước lỗ hổng trong trầm tích Pleistocene trên (qp3): Diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 8 so với tháng 7 có xu thế dâng hạ không đáng kể, có 22/35 công trình mực nước dâng hạ không đáng kể, 9/35 công trình mực nước hạ và 4/35 công trình mực nước dâng. Giá trị hạ thấp nhất là 1,32m tại Phường 9, TP.Cà Mau, tỉnh Cà Mau (Q17701ZM1) và giá trị dâng cao nhất là 0,7m tại xã An Bình B, TX Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp (Q614020).
Sơ đồ diễn biến mực nước tầng qp3
Tầng chứa nước lỗ hổng trong trầm tích Pleistocene giữa-trên (qp2-3): Diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 8 so với tháng 7 có xu thế dâng hạ không đáng kể, có 23/37 công trình mực nước dâng hạ không đáng kể, 8/37 công trình mực nước hạ và 6/37 công trình mực nước dâng. Giá trị hạ thấp nhất là 2,14m tại phường 1, TX Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh (Q217020) và giá trị dâng cao nhất là 0,28m tại Phường 1, TX Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh (Q21702Z).
Tầng chứa nước lỗ hổng trong trầm tích Pleistocene dưới (qp1): Diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 8 so với tháng 7 có xu thế dâng hạ không đáng kể, có 16/31 công trình mực nước dâng hạ không đáng kể, 9/31 công trình mực nước hạ và 6/31 công trình mực nước dâng. Giá trị hạ thấp nhất là 0,6m tại Phường 3, TP.Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng (Q598030) và giá trị dâng cao nhất là 1,47m tại xã Tân Long Hội, huyện Măng Thít, tỉnh Vĩnh Long (Q21402ZM1).
Tầng chứa nước lỗ hổng trong các đá trầm tích Pliocen giữa (n22): Diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 8 so với tháng 7 có xu thế dâng hạ không đáng kể, có 22/33 công trình mực nước dâng hạ không đáng kể, 6/33 công trình mực nước hạ và 5/33 công trình mực nước dâng. Giá trị hạ thấp nhất là 0,35m tại xã Tập Sơn, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh (Q40403Z) và giá trị dâng cao nhất là 0,42m tại TT Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau (Q19904T).
Tầng chứa nước lỗ hổng trong các đá trềm tích Pliocene dưới (n21): Diễn biến mực nước dưới đất trung bình tháng 8 so với tháng 7 có xu thế dâng hạ không đáng kể, có 14/28 công trình mực nước dâng hạ không đáng kể, 7/28 công trình mực nước hạ và 7/28 công trình mực nước dâng. Giá trị hạ thấp nhất là 0,44m tại Phường 3, TP.Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng (Q59804Z).
2.2.Cảnh báo tài nguyên nước dưới đất
Theo Nghị định 167/2018/NĐ-CP về Quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất, trong lưu vực sông Cửu Long thời điểm hiện tại có 13 công trình có độ sâu mực nước cần phải cảnh báo. Các đơn vị khai thác nước dưới đất cần chú ý chế độ khai thác quanh khu vực này.
- Đề xuất, kiến nghị
Đối với tài nguyên nước mặt: Tổng lượng tài nguyên nước mặt dự báo trên lưu vực sông Cửu Long có xu thế giảm xuống trung bình khoảng 42 – 26 % so với tháng 9 năm 2022. Do đang trong thời kỳ mùa mưa, các địa phương còn khó khăn trong việc tiếp cận nguồn nước mặt từ sông tiền, sông Hậu. Vì vậy, để tận dụng nguồn nước mặt sẵn có, các địa phương cần chủ động tích trữ nước mưa, nước ngọt để phục vụ sinh hoạt, canh tác tại địa phương và theo dõi các bản tin tiếp theo để có kế hoạch khai thác sử dụng nước phù hợp, hiệu quả.
Đối với tài nguyên nước dưới đất: Đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương, địa phương và các tổ chức, cá nhân có khai thác sử dụng nguồn nước dưới đất tiếp tục theo dõi và có các biện pháp, kế hoạch khai thác phù hợp đối với các khu vực có độ sâu mực nước vượt ngưỡng cho phép đặc biệt là tại các khu vực huyện Năm Căn, thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau; huyện Châu Thành tình Tiền Giang; huyện Lai Vung tỉnh Đồng Tháp.
Nhìn chung, chất lượng nước dưới đất tại các tầng chứa nước trên lưu vực sông Đồng Nai trong mùa khô năm 2023 đa số nằm trong giới hạn cho phép, tuy nhiên có một số công trình có độ mặn, hàm lượng Mn, As và NH4 vượt quá GTGH so với QCVN 09:2023/BTNMT, đề nghị các cơ quan đưa ra cảnh báo cho người dân và tiếp tục theo dõi thêm.
Xem chi tiết tại đây:
