Nắng nóng gay gắt cộng với việc thủy điện tích nước khiến hàng trăm ha lúa hạ lưu sông Ba (Phú Yên) thiếu nước trầm trọng.
Những ngày đầu tháng 7, hơn 300 hécta lúa ở cuối kênh thuộc các huyện, thành phố như Tuy Hòa, Phú Hòa, Đông Hòa, Tuy An bị khô héo do thiếu nước. Người dân phải vét giếng, bơm dầu và cả làm đập đất để đưa nước vào ruộng. Nhưng thời điểm này, nước không qua kênh.
Từ khi xây dựng công trình thủy điện trên sông Ba, năm nào cũng vậy, cứ đến mùa lũ, người dân vùng hạ lưu lại lo sợ lũ ào về khi nghe thủy điện xả nước và mùa khô thì lại dài cổ chờ nước. Ông Trần Dục, Trưởng Phòng Kỹ thuật Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên thủy nông Đồng Cam, người đã có gần 30 năm gắn bó với công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh Phú Yên cho biết, khi thủy điện không hoạt động, lượng nước lấy vào chỉ đạt 60% thiết kế. Kênh Bắc thiết kế là 12,5m3/s nhưng chỉ lấy được 8m3/s còn kênh phía Nam thiết kế là 16m3/s nhưng chỉ lấy được 11m3/s.
Đập đầu mối thủy nông Đồng Cam, công trình thủy lợi tưới cho trên 30.000 ha lúa của tỉnh Phú Yên có thời điểm mực nước xuống dưới tràn đến cả mét. Hai cống lấy nước vào kênh chính khô khốc. Dòng sông Ba phía dưới đập trơ đáy, nhiều đoạn trở thành dòng sông chết. Hạn hán xảy ra trên diện rộng, sản xuất hè thu bị ảnh hưởng nặng nề.
Mực nước sông Ba giảm sâu còn làm ảnh hưởng nguồn nước cung cấp cho các trạm bơm nằm dưới đập. Tại huyện Sông Hinh, hơn 120 hécta lúa đang khô hạn vì không đủ nước để bơm tưới. Trong khi đó, tại huyện Sơn Hòa, 224 hécta lúa ở thị trấn Củng Sơn cũng đang trong tình cảnh thiếu nước thường xuyên.
Ông Nguyễn Văn Yên, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nông nghiệp thị trấn Củng Sơn cho biết, thủy điện xả có nước bơm, thủy điện ngưng là hệ thống máy ngừng hoạt động. Toàn bộ 12 máy bơm điện của Hợp tác xã chỉ hoạt động một nửa thời gian do không đủ nước.
Nước sản xuất không đủ, nước sinh hoạt cũng thiếu hụt. Theo Công ty cấp thoát nước Phú Yên, hiện mực nước không đảm bảo nên cả 3 nhà máy nước Sơn Hòa, Phú Hòa và Tuy Hòa đều ảnh hưởng. Công ty này cũng đã kiến nghị với các cơ quan chức năng can thiệp để các nhà máy thủy điện xả nước đảm bảo nước sinh hoạt phục vụ cho hơn 20.000 dân.
Mới đây, trong chuyến làm việc tại tỉnh Phú Yên và các nhà máy thủy điện trên sông Ba, Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng đã chỉ đạo các đơn vị quản lý hồ chứa thủy điện phải có giải pháp trả nước về hạ lưu đảm bảo dòng chảy tối thiểu phục vụ sản xuất và sinh hoạt.
Song để thủy điện sông Ba có đủ nước phục vụ sản xuất điện và đảm bảo đời sống người dân, cần có giải pháp tổng thể trên toàn hệ thống thủy điện trên sông này. Bởi hồ thủy điện sông Ba Hạ là hồ thủy điện cuối cùng trên bậc thang Sông Ba nên thường xuyên thiếu nước vào mùa khô
Ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBDN tỉnh Phú Yên đề nghị, Chính phủ cần chỉ đạo việc tổ chức vận hành xả lũ trong mùa lũ và mùa kiệt, cũng cần có sự liên kết vận hành liên hồ để đảm bảo nước phục vụ sản xuất, cũng như có sự phối hợp giữa các hồ ở các tỉnh lân cận.
(Theo monre.gov.vn)
