Câu hỏi: Phương án phân bổ nguồn nước trên sông Vu Gia- Thu Bồn như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất?
Dự báo trong những năm tới, với tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, các khu đô thị mới, các khu công nghiệp trong lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đặc biệt phần hạ lưu sông Vu Gia – Thu Bồn phát triển rất mạnh, do vậy nhu cầu cấp nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất là rất lớn. Vì vậy, cần có các biện pháp kết hợp khai thác, sử dụng nguồn nước một cách hợp lý. Ưu tiên sử dụng nguồn nước phục vụ cấp nước cho các đô thị lớn; khai thác, sử dụng hợp lý nguồn nước mặt phục vụ cấp nước cho các khu dân cư vừa và nhỏ, đảm bảo tính kinh tế kỹ thuật và không gây ô nhiễm, cạn kiệt và suy thoái nguồn nước.
Cơ sở đề xuất các phương án phân bổ khai thác tài nguyên nước căn cứ vào các yếu tố sau:
– Điều kiện địa hình, địa mạo trên toàn lưu vực sông;
– Hiện trạng khai thác, sử dụng nguồn nước;
– Tiềm năng tài nguyên nước mặt ;
– Định hướng phát triển kinh tế – xã hội và môi trường
– Nguyên tắc phân bổ, chia sẻ nguồn nước.
– Thứ tự ưu tiên các hộ, ngành dùng nước;
– Chỉ tiêu quy hoạch tài nguyên nước trên toàn lưu vực sông.
Phân bổ nguồn nước theo 2 kịch bản: Phân bổ nguồn nước khi chưa có công trình chuyển nước và phân bổ nguồn nước khi có xây dựng công trình chuyển nước;
Trên cơ sở 2 kịch bản đã nêu trên và căn cứ vào những nguyên tắc phân bổ, chia sẻ và thứ tự ưu tiên nguồn nước đã được nêu ở trên, đưa ra các phương án phân bổ tài nguyên nước mặt trên toàn vùng lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn như sau:
– Phương án 1: Cấp nước đầy đủ cho các hộ dùng nước
Phân bổ nguồn nước cho các hộ đầy đủ. các hộ được cấp đủ nước theo hiện trạng ứng với kịch bản dễ xảy ra nhất
– Phương án 2: Phân bổ nguồn nước theo thứ tự ưu tiên và tỉ lệ phân bổ
Sau khi đã cấp đủ cho sinh hoạt (ưu tiên số 1) và thứ tự ưu tiên cho các ngành (ưu tiên cho những ngành nào có hiệu ích sử dụng nước cao nhất, cụ thể là các ngành công nghiệp), lượng nước còn lại sẽ được phân bổ theo tỉ lệ cho các ngành dùng nước trên cơ sở tỉ lệ phân bổ.
+ Đối với lưu vực sông không có công trình chuyển nước
Phương án 1: Cấp đủ nước cho các hộ ngành dùng nước
Theo kết quả tính toán cân bằng nước năm 2020 (ứng với tần suất P = 85%) với phương án cấp nước đầy đủ cho các ngành dùng, tổng lượng nước thiếu các ngành là 279.49 triệu m3, xảy ra chủ yếu ở các vùng Ly Ly, Túy Loan (tháng 1 đến tháng 8), sông Tranh 2, sông Tranh 3 (tháng 3, 6, 7).
Theo kết quả tính toán cân bằng nước năm 2020 (ứng với tần suất P = 95%) với phương án cấp nước đầy đủ cho các ngành dùng, tổng lượng nước thiếu các ngành là 437,15 triệu m3, tập trung chủ yếu ở tiểu vùng sông Ly Ly, Túy Loan.
Phương án 2: Phân bổ nguồn nước theo thứ tự ưu tiên và tỉ lệ phân bổ
Sau khi đã cấp đủ cho sinh hoạt và thứ tự ưu tiên cho các ngành, lượng nước còn lại sẽ được phân bổ theo tỉ lệ cho các ngành dùng nước trên cơ sở tỉ lệ phân bổ. Cấp đủ nước cho sinh hoạt và dòng chảy môi trường ưu tiên thứ 1, công nghiệp đáp ứng 90% ưu tiên thứ 2 và nông nghiệp đáp ứng 85% nhu cầu sử dụng nước ưu tiên thứ 3.
Với phương án này, bằng việc ưu tiên dùng nước cho các ngành, lượng nước thiếu năm 2020 là 207,14 triệu m3 (ứng với tần suất P = 85%), tập trung vào các tháng 1 đến tháng 8.
Với lượng nước đến ứng với tần suất P = 95%, tổng lượng nước thiếu trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn là 374,31 triệu m3, tập trung chủ yếu tại các tiểu vùng: Ly Ly, Túy Loan.
+ Đối với lưu vực có công trình chuyển nước
Phương án 1: Cấp đủ nước cho các hộ ngành dùng nước
Kết quả tính toán cân bằng nước năm 2020 với phương án cấp nước đầy đủ cho các ngành dùng (ứng với tần suất P = 85%), tổng lượng nước thiếu các ngành 234,21 triệu m3, xảy ra chủ yếu ở các vùng Ly Ly, Túy Loan, Trung lưu Thu Bồn, sông Tranh 2, 3, tập trung chủ yếu vào các tháng 1 đến tháng 8.
Với lượng nước đến ứng với tần suất P = 95%, tổng lượng nước thiếu là 237,45 triệu m3, xảy ra ở các vùng Sông Tranh 2, 3, Túy Loan, Ly Ly; tập trung vào các tháng 1 đến tháng 8.
Phương án 2: Phân bổ nguồn nước theo thứ tự ưu tiên và tỉ lệ phân bổ
Tổng lượng nước thiếu theo phương án cấp nước ưu tiên và có tỉ lệ (ứng với tần suất P = 85%) là 169,93 triệu m3, lượng nước thiếu tại các vùng sông Tranh 2, 3 đã giảm so với phương án cấp đủ nước.
Với tổng lượng nước đến theo tần suất P = 95% thì lượng nước thiếu là 171,12 triệu m3, xảy ra ở các vùng sông Tranh 2, 3, Ly Ly, Túy Loan, Trung lưu Thu Bồn.
Việc xác định được lượng nước có thể chuyển giữa các lưu vực sông dựa trên quy trình xác định lượng nước có thể phân bổ, nhu cầu khai thác sử dụng nước của các hộ ngành để đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội và môi trường đã đề ra.
