Các phương pháp thực hiện:
Phương pháp thu thập, thống kê và tổng hợp tài liệu
Phương pháp này được thực hiện trên cơ sở kế thừa, phân tích và tổng hợp các nguồn tài liệu, tư liệu, số liệu thông tin có liên quan một cách có chọn lọc, từ đó, đánh giá chúng theo yêu cầu và mục đích nghiên cứu.
Thống kê là phương pháp xử lý số liệu một cách định lượng. Ở giai đoạn đầu, tiến hành thống kê, thu thập các số liệu, các kết quả nghiên cứu của các chương trình, dự án đã được thực hiện có liên quan. Đồng thời, thống kê, thu thập các số liệu đo đạc, khảo sát ngoài thực địa, tính toán trên bản đồ và mô hình.
Phương pháp điều tra, khảo sát thực địa và phân tích trong phòng thí nghiệm
Các phương pháp nghiên cứu thực địa nhằm: thu thập thông tin, số liệu về hiện
trạng môi trường khu vực triển khai nhiệm vụ; thu thập các số liệu phục vụ cho việc tính toán sức chịu tải; so sánh, đối chiếu điều kiện biên của các khu vực khác nhau; kiểm định và khẳng định những kết quả đạt được từ quá trình phân tích hay tính toán; thu thập, đo đạc bổ sung các số liệu, tài liệu thực tế tại các khu vực thiếu số liệu hay các vùng trọng điểm. Các phương pháp hóa học, hóa lý, hóa sinh, lý sinh, sinh học sẽ được sử dụng để lấy mẫu, phân tích và đánh giá chất lượng nước.
- Điều tra, khảo sát và thu thập tài liệu bổ sung:
- Điều tra, thu thập và kiểm chứng số liệu về chế độ thủy văn;
- Thu thập, tổng hợp các thông tin, tài liệu về chất gây ô nhiễm trong sông;
- Thu thập các tài liệu về các nguồn thải.
- Lấy mẫu phân tích bổ sung:
Để cung cấp số liệu đầu vào cho mô hình mô phỏng, tính toán và đánh giá sức chịu tải của các sông cần có các số liệu phân tích chất lượng nước mặt, nước thải theo quy định về thời gian cũng như tại các mặt cắt nhất định trên sông. Vì vậy nhiệm vụ tiến hành lấy mẫu phân tích bổ sung để làm số liệu tính toán và kiểm chứng.
Nhiệm vụ sẽ sử dụng các phương pháp điều tra tổng hợp để tiến hành điều tra, khảo sát thực địa kết hợp với việc nghiên cứu, phân tích trong phòng thí nghiệm. Quy trình lấy, bảo quản và phân tích mẫu tuân thủ các quy định hiện hành.
Phương pháp chuyên gia
Hiện nay, trong các dự án nghiên cứu nói chung, nhất là các dự án có quy mô lớn, phương pháp chuyên gia được coi là một phương pháp quan trọng và hiệu quả. Phương pháp này huy động được kinh nghiệm và hiểu biết của nhóm chuyên gia liên ngành về lĩnh vực nghiên cứu, từ đó sẽ cho các kết quả có tính thực tiễn và khoa học cao, tránh được những trùng lặp với những nghiên cứu đã có, đồng thời kế thừa các thành quả nghiên cứu đã đạt được. Phương pháp này được thực hiện thông qua các buổi hội thảo, tham vấn ý kiến của các chuyên gia trong các lĩnh vực liên quan.
Phương pháp mô hình toán chất lượng nước
Sử dụng bộ mô hình Mike Hydroriver kết hợp các Modul Mike Nam, thủy lực (HD), tải khuyếch tán (AD) và Modul sinh thái (Ecolab) để diễn toán các thông số chất lượng nước theo không gian và thời gian trên sông Mã (từ trạm thủy văn Cẩm Thủy đến Cửa Hới), trên sông Chu (từ trạm thủy văn Cửa Đạt đến ngã ba Giàng) và trên sông Cả (từ trạm thủy văn Cửa Rào đến Cửa Hội). Kết quả diễn biến các thông số chất lượng nước diễn toán từ mô hình sẽ được sử dụng kết hợp với lưu lượng nguồn tiếp nhận từ phạm vi tháng nhỏ nhất đến 3 tháng nhỏ nhất để đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải, sức chịu tải của nguồn nước trên 3 sông này theo Khoản 2, Điều 9, Thông tư 76/2017/TT-BTNMT.
Đối với lưu vực sông Mã, mạng thủy lực nghiên cứu cho nhiệm vụ được xây dựng nằm phía hạ nguồn của tỉnh Thanh Hóa. Lưu lượng và chất lượng dòng chảy phía thượng nguồn thuộc các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình và Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào trước khi đổ vào khu vực Bắc Trung Bộ – Việt Nam được kiểm soát bằng biên trên tại trạm Cẩm Thủy và Cửa Đạt. Khi thực hiện bài toán dự báo chất lượng nước sông Mã, Chu trong các giai đoạn phát triển kinh tế – xã hội sẽ tiến hành xem xét dự báo tải lượng, nồng độ ô nhiễm từ các hoạt động sản xuất kinh doanh.. .phía thượng nguồn đến từ nước ngoài trước khi đổ vào phạm vi nghiên cứu của nhiệm vụ và làm biên đầu vào cho mô hình dự báo.
Tương tự, đối với lưu vực sông Cả, mạng thủy lực nghiên cứu cho nhiệm vụ được xây dựng nằm phía hạ nguồn sông Cả trên địa bàn tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Lưu lượng và chất lượng dòng chảy phía thượng nguồn từ Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào chảy vào Việt Nam được kiểm soát bằng biên trên tại trạm Cửa Rào. Khi thực hiện bài toán dự báo chất lượng nước sông Cả trong các giai đoạn phát triển kinh tế – xã hội sẽ tiến hành xem xét các kịch bản chất lượng nước đến phía thượng nguồn nước ngoài trước khi đổ vào phạm vi nghiên cứu của nhiệm vụ và làm biên đầu vào cho mô hình dự báo.
Phương pháp bản đồ và GIS
Phương pháp bản đồ và GIS được sử dụng phục vụ thiết lập và xây dựng các bản đồ chuyên đề và quản lý thông tin, dữ liệu, các kết quả điều tra, nghiên cứu của nhiệm vụ trên các lưu vực sông.
