Đảo Bạch Long Vỹ có hơn 1.000 người sinh sống cùng hàng trăm ngư dân vào tránh trú bão nhưng gần như không có nước sinh hoạt trong nhiều năm.
Huyện đảo Bạch Long Vĩ rộng khoảng 3 km2, là đảo xa bờ nhất trong vịnh Bắc Bộ. Trung bình mỗi năm lượng mưa tại đảo khoảng 1.000 mm, bằng một nửa so với đất liền, trong khi độ bốc hơi 1.400 mm. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4, lượng mưa dưới 100 m, riêng tháng 12 dưới 20 mm. Địa hình kiểu bát úp, chỉ có 6 dòng suối nhỏ, dài chưa tới 200 m nên không thể giữ nước ở bề mặt.
Toàn cảnh đảo Bạch Long Vĩ.
Để có nước ngọt sinh hoạt, người dân phải hứng nước mưa hoặc mua nước chuyển từ đất liền ra với giá khoảng 50.000 đồng/m3. Mỗi khi biển động, hàng trăm tàu thuyền vào tránh trú bão, nhu cầu sử dụng nước càng lớn. Thiếu nước khiến cho Bạch Long Vỹ không có cơ hội phát triển du lịch, dù có rạn san hô ngầm phát triển nhất vịnh Bắc Bộ.
Trước thực trạng trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã giao đề án tìm nước ngọt ở đảo Bạch Long Vĩ cho Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia. Mục tiêu tìm được nguồn nước ngọt để người dân yên tâm bám đảo, bám biển, bảo vệ chủ quyền đất nước.
Nhận nhiệm vụ, tháng 7/2017 anh Nguyễn Văn Tuyến cùng 7 cán bộ Đoàn Tài nguyên nước Đông Bắc (Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc, thuộc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia) ra đảo khảo sát. Đây là lần đầu tiên cán bộ trung tâm điều tra tài nguyên nước ở đảo. “Các thành viên hứng khởi vì sắp có thêm trải nghiệm mới. Nhưng khi lên tàu, được hơn một tiếng tất cả nằm vật ra vì say sóng”, anh Tuyến kể.
Cán bộ tài nguyên khảo sát địa hình đảo Bạch Long Vĩ.
Đặt chân lên đảo, 8 người chia nhau khảo sát gần 3 km2 dọc các khe suối, điểm có đứt gãy kiến tạo. Sau hơn một tuần, biển động. Hàng trăm tàu cá từ các nơi về đảo tránh trú. Nước sạch, rau xanh, lương thực nhanh chóng cạn kiệt. Mọi người trong đoàn lo lắng không biết sẽ sống thế nào những ngày tiếp theo.
“Ngư dân đi biển thường mang theo đồ dự trữ, chúng tôi không có nên phải ăn uống tằn tiện. Biết được khó khăn của đoàn, người dân, chính quyền, bộ đội đã nhiệt tình hỗ trợ, cùng nhau vượt qua một tuần không được tiếp tế”, anh Tuyến nhớ lại. Sau gần một tháng, bản đồ khảo sát tỷ lệ 1:25.000 được lập, hai điểm khoan khả năng có nước.
Đoàn khảo sát trở về đất liền hơn một tháng thì lại nhận lệnh quay lại đảo khoan điều tra lấy mẫu. Hơn 10 tấn thiết bị gồm máy khoan, máy nén, ống thép được chuyển từ Hải Dương đến cảng Bạch Đằng, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng, rồi đi tàu hơn 6 tiếng ra Bạch Long Vĩ.
Các mẫu vật được thu thập để phục vụ công tác điều tra.
Trong gần 4 tháng, đoàn khảo sát khoan xong hai lỗ, phát hiện ở độ sâu 80 m có mạch nước với dung lượng khoảng 75 m3 mỗi ngày. Kết quả được bàn giao để UBND huyện Bạch Long Vĩ lắp đặt máy bơm, phân phối nước.
Hoàn thành nhiệm vụ, nhưng anh Phạm Bá Quyền lúc bấy giờ là cán bộ Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc vẫn trăn trở. Nếu để chính quyền Bạch Long Vĩ khai thác nước như trên đất liền, nguồn nước ngầm có nguy cơ nhiễm mặn, bao công sức sẽ đổ xuống biển.
Mối lo này đã được lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường lắng nghe và một nhiệm vụ mới ngoài chuyên môn được giao cho Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc – trở lại Bạch Long Vĩ giúp chính quyền xây dựng hệ thống khai thác nước hợp lý.
Cuối năm 2017, đoàn công tác của Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc trở lại Bạch Long Vĩ lần thứ ba. Đường ống dài hơn 100 m từ điểm khoan đến UBND huyện đảo được xây dựng, từ đây nước chạy về từng hộ dân. Đoàn cũng viết một cuốn sách hướng dẫn, tập huấn cho đơn vị phụ trách cách khai thác nước hợp lý, tránh nhiễm mặn.
Trạm bơm được bàn giao cho UBND huyện đảo Bạch Long Vĩ.
Công trình nước sạch được bàn giao vào những ngày giáp Tết Nguyên đán năm 2018. Nguồn nước sạch ổn định từ các giếng khoan cùng với hồ chứa dung tích 60.000 m3 mới được xây dựng đã đáp ứng cơ bản đủ cho người dân trên đảo Bạch Long Vỹ và ngư dân mỗi khi tránh trú báo. Hoạt động du lịch trên đảo này những năm gần đây đã được triển khai.
Ông Trần Quang Tường, Chủ tịch UBND huyện Bạch Long Vĩ, cho biết trước thời điểm đề án thực hiện, nước trên đảo quý như vàng. “Nước sạch đã đáp ứng phần nào nhu cầu của chính quyền, người dân và ngư dân tránh trú bão trên đảo. Cùng với việc vận hành hồ chứa trên đảo đã tạo điều kiện để hoạt động du lịch nơi đây khởi sắc”, ông Tường nói thêm.
Ngoài tìm nước ngọt ở đảo Bạch Long Vỹ, giai đoạn 2017-2018, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đã điều tra tài nguyên nước tại 9 đảo tiền tiêu, trong đó khoan tham dò ở đảo Vĩnh Thực, Vân Đồn, Hòn Khoai, Bạch Long Vĩ, còn lại thu thập tài liệu sẵn có. Đề án tìm nước tại đảo Bạch Long Vĩ đã được chọn là một trong 7 sự kiện tiêu biểu trong lịch sử 15 năm của trung tâm.
Nguồn:baotainguyenmoitruong.vn
