Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia là tổ chức sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, có chức năng quy hoạch, điều tra cơ bản, quan trắc và bảo vệ tài nguyên nước trong phạm vi cả nước; cung cấp các dịch vụ công về tài nguyên và môi trường. Trong gần 10 năm kể từ khi thành lập năm 2008 đến nay, Trung tâm đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chuyên môn, ngày càng vững mạnh trong công tác điều tra, đánh giá, quy hoạch, quan trắc, cảnh báo, dự báo tài nguyên nước, góp phần phục vụ hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước.
Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia gồm: 06 phòng Ban thuộc khối Cơ quan Trung tâm, 03 Liên đoàn đóng tại các địa bàn trọng yếu Bắc, Trung, Nam và 04 Trung tâm thành viên. Trung tâm đã có truyền thống trên 45 năm hoạt động, với lực lượng nhân lực hùng hậu 854 người, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ được đào tạo trong và ngoài nước. Kết hợp với hệ thống trang thiết bị hiện đại, đa dạng, năng lực tài chính vững chắc, Trung tâm đã và đang triển khai nhiều dự án với quy mô lớn trong các lĩnh vực quy hoạch, điều tra, bảo vệ, quan trắc tài nguyên nước; xây dựng cơ sở dữ liệu, thông tin tài nguyên nước, lập bản đồ tài nguyên nước,… đảm bảo tiến độ và chất lượng cao. Cùng với đó, Trung tâm đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy các nghiên cứu và triển khai hiệu quả các dự án về tài nguyên nước. Song song với thực hiện các nhiệm vụ, dự án theo chức năng Nhà nước giao, Trung tâm đã mở rộng quan hệ hợp tác, triển khai nhiều công trình đề án, dự án, đề tài thuộc lĩnh vực tài nguyên nước, địa chất công trình, địa chất khoáng sản,… với các đơn vị, tổ chức khác nhau ở khắp các tỉnh thành trong cả nước, mang lại hiệu quả rất thiết thực cho các địa phương.
Công tác Quy hoạch tài nguyên nước
Trong thời gian gần đây, công tác quy hoạch tài nguyên nước đã được quan tâm và đầu tư nhiều hơn nhất là sau khi Luật Tài nguyên nước năm 2012 có hiệu lực. Căn cứ Kế hoạch hành động nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tổng hợp tài nguyên nước giai đoạn 2014 – 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 182/QĐ-TTg ngày 23 tháng 01 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ, Trung tâm đã xây dựng Đề án “Quy hoạch tài nguyên nước các lưu vực sông liên tỉnh” để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 12 năm 2014. Năm 2015, Trung tâm được Bộ giao lập Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Srêpok và lưu vực sông Bằng Giang – Kỳ Cùng.
Trong năm 2016, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức xây dựng Quy hoạch tổng thể khai thác sông Hồng. Trung tâm đã tập trung nguồn lực, phối hợp các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan xây dựng hoàn thành lập nhiệm vụ Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng – Thái Bình để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 12 năm 2016. Hiện nay, Trung tâm đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai bước lập quy hoạch để thực hiện sau khi Nhiệm vụ Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng – Thái Bình được cấp thẩm quyền phê duyệt. Năm 2017, Trung tâm đang triển khai Lập nhiệm vụ Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Cửu Long.
Ngoài các nhiệm vụ Bộ giao, Trung tâm đã phối hợp lập quy hoạch tài nguyên nước cho hơn 30 tỉnh, thành phố. Kết quả quy hoạch đã giúp các địa phương định hướng khai thác, sử dụng nước, bảo vệ nguồn nước.
Công tác điều tra cơ bản tài nguyên nước
Công tác điều tra cơ bản tài nguyên nước của Trung tâm được xem là nhiệm vụ trọng tâm và được triển khai thực hiện tương đối sâu rộng và đồng bộ, ngày càng được đẩy mạnh và nâng cao chất lượng về mọi mặt, trong đó nổi bật là:
Điều tra bổ sung và biên hội, thành lập bản đồ tài nguyên nước dưới đất tỷ lệ 1/200.000 cho các tỉnh trên toàn quốc. Trung tâm đã hoàn thành công tác biên hội, thành lập bản đồ tài nguyên nước dưới đất tỷ lệ 1/200.000 và tổng hợp, xây dựng hồ sơ, sản phẩm kết quả điều tra, đánh giá cho 52 tỉnh, thành phố. Các kết quả của dự án giúp định hướng quy hoạch tài nguyên nước, xây dựng các kế hoạch dài hạn về điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất và phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước.
Điều tra, đánh giá tài nguyên nước tỷ lệ 1/100.000 và 1/50.000 trên một số lưu vực sông lớn, liên tỉnh và các vùng kinh tế trọng điểm. Trung tâm đã hoàn thành đánh giá tổng quan tài nguyên nước dưới đất trên diện tích 15 tỉnh trung du và miền núi Bắc Bộ, vùng kinh tế trọng điểm Đồng bằng sông Cửu Long, lưu vực các sông biên giới Việt Nam – Lào thuộc lưu vực sông Mã, sông Cả; lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn; vùng thủ đô Hà Nội, vùng vành đai kinh tế biển ven vịnh Bắc Bộ, lưu vực sông Lô- Gâm, bắc Sông Tiền…
Công tác điều tra, đánh giá phục vụ cung cấp nước cho vùng núi cao, vùng khan hiếm nước, phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn và ứng phó với biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và một số khu vực phía Bắc. Điều tra, đánh giá nguồn nước tại các vùng đặc biệt thiếu nước sinh hoạt thuộc các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, vùng cao nguyên đá thị trấn Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang; 05 đảo và cụm đảo Thanh Lân, Trà Bản, tỉnh Quảng Ninh; đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi; đảo Hòn Tre, Hòn Chuối, tỉnh Kiên Giang và 40 vùng sâu thuộc 10 tỉnh Nam Bộ để phục vụ trực tiếp nhu cầu cấp nước của cộng đồng dân cư tại nhiều vùng lãnh thổ, góp phần ổn định chính trị xã hội, giữ vững an ninh và phát triển kinh tế.
Trung tâm đã và đang triển khai thực hiện Dự án số 1 “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng cao, vùng khan hiếm nước” (thuộc Chương trình điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước) để phòng, chống hạn, xâm nhập mặn ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long. Kết quả năm 2016, Trung tâm đã hoàn thành thi công 31/31 vùng với 100% lỗ khoan có nước với trữ lượng, chất lượng đảm bảo và đã kết cấu thành giếng khoan khai thác lâu dài, có thể xây dựng được 32 trạm cấp nước tập trung với công suất từ 300 – 1.300m3/ngày đêm, nguồn nước đủ đáp ứng nhu cầu cấp nước sinh hoạt cho 325.745 người với mức 60 lít/ngày/người. Đồng thời, Trung tâm đã chủ trì, phối hợp cùng các đơn vị thuộc Bộ xây dựng để triển khai thực hiện dự án Điều tra, đánh giá tổng thể nguồn nước, cảnh báo, dự báo phòng chống khô hạn, xâm nhập mặn ứng phó với biến đổi khí hậu khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long.
Đây là một chương trình toàn diện, tổng thể, đồng thời góp phần thu hẹp khoảng cách vùng, miền và nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo quốc phòng, an ninh và giữ vững độc lập chủ quyền quốc gia. Trong đó việc thực hiện thành công Dự án số 1 “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở vùng núi cao, vùng khan hiếm nước” sẽ có vai trò quyết định đến thành công của toàn bộ Chương trình. Dự án được thực hiện sẽ mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực về quản lý, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, đáp ứng về mặt kinh tế cho nhân dân định cư, cũng như các lực lượng an ninh – quốc phòng đóng tại các vùng cao, vùng biên giới. Đồng thời, kết quả của dự án sẽ mang lại giá trị to lớn đối với người dân, làm giảm bớt những khó khăn cho cuộc sống vốn đã thiếu thốn, vất vả của người dân ở các vùng cao, vùng khan hiếm nước; góp phần thực hiện thành công Chương trình mục tiêu quốc gia Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn và Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2015 – 2020.
Công tác bảo vệ tài nguyên nước
Thực hiện Chiến lược Quốc gia về tài nguyên nước tới năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 81/2006/QĐ-TTg ngày 14/4/2006, hiện nay Trung tâm đang triển khai Đề án “Bảo vệ nước dưới đất ở các đô thị lớn” (giai đoạn I gồm 9 đô thị là: Hà Nội, Hải Dương, Thái Nguyên, Buôn Mê Thuật, Quy Nhơn, Bà Rịa – Vũng Tàu, Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Mỹ Tho). Đến nay, công tác thu thập, điều tra, phân tích tổng hợp dữ liệu để phục vụ xây dựng các phương án cũng như giải pháp bảo vệ nguồn tài nguyên nước dưới đất cơ bản đã hoàn thành ở các đô thị Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Buôn Mê Thuột và Hải Dương.
Ngoài ra, Trung tâm đang thực hiện điều tra xác định vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất tầng Neogen từ Đà Nẵng đến Bình Thuận; Điều tra, đánh giá khả năng tự bảo vệ các tầng chứa nước vùng duyên hải đồng bằng Bắc Bộ (các tỉnh Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình).
Trung tâm đã hợp tác với Cộng hòa Liên bang Đức thực hiện dự án hỗ trợ kỹ thuật nguồn vốn ODA về Tăng cường năng lực quy hoạch và điều tra nước ngầm ở các khu đô thị tại Việt Nam (thực hiện ở một số tỉnh Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Trung Bộ) và Tăng cường bảo vệ nước ngầm tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (khu vực bán đảo Cà Mau).
Công tác hợp tác quốc tế
Công tác hợp tác quốc tế ngày càng được chú trọng và mở rộng. Trong thời gian qua, Trung tâm đã chủ trì tổ chức được 26 Hội thảo khoa học trong nước, 06 Hội thảo quốc tế. Trung tâm đã và đang thực hiện 08 Dự án hợp tác quốc tế, tiêu biểu như: Ký thỏa thuận thực hiện Dự án “Tăng cường bảo vệ nước ngầm” do Đức tài trợ; Hội thảo tổng kết dự án IGPVN do Đức tài trợ; Hội thảo quốc tế pha 2 trong khuôn khổ Dự án “Quản lý tổng hợp tài nguyên nước ở Việt Nam, dự án thí điểm tại lưu vực sông Đồng Nai” do Pháp tài trợ…
Đặc biệt, Trung tâm đã tổ chức thành công 04 kỳ Hội thảo, Triển lãm quốc tế lần VACI thường niên từ năm 2013 đến năm 2016 (Hợp tác về nước vì đô thị bến vững – VACI 2013; Công nghệ quan trắc và dự báo tài nguyên nước – VACI 2014; An ninh nguồn nước trong kỷ nguyên biến động – VACI 2015; Quản lý nguồn nước liên tỉnh, liên quốc gia: từ Chính sách đến Thực tiễn – VACI 2016). Hội thảo và Triển lãm quốc tế đã nhận được sự tham gia của gần 1.000 đại biểu đến từ gần 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hội thảo đã góp phần không nhỏ trong việc tăng cường chia sẻ thông tin, thúc đẩy hợp tác giữa các đơn vị trong nước, quốc tế, từ đó từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, vị thế lĩnh vực tài nguyên nước của Việt Nam.
Đồng thời, Trung tâm đã và đang thực hiện hiệu quả 08 Dự án hợp tác quốc tế tiêu biểu như: Dự án hỗ trợ kỹ thuật nguồn vốn ODA “Tăng cường năng lực quy hoạch và điều tra nước ngầm tại các khu đô thị Việt Nam” (IGPVN) do Chính phủ CHLB Đức tài trợ; Dự án hợp tác với Pháp “Quản lý tổng hợp tài nguyên nước ở Việt Nam, dự án thí điểm tại lưu vực sông Đồng Nai”; Dự án hợp tác với Phần Lan “Phát triển và thực hiện các biện pháp thích ứng biến đổi khí hậu ở các vùng ven biển ở Việt Nam (VIETADAPT)”…
Bên cạnh đó, Trung tâm còn mở rộng hợp tác với các tổ chức thuộc 16 quốc gia (Đan Mạch, Thụy Điển, Nga, Úc, Nhật Bản, Thái Lan, Lào, Campuchia, Bỉ, Singapore, Hàn Quốc, Hà Lan, Pháp, Đức, Phần Lan, Hoa Kỳ); phối hợp với nhiều trường đại học, tổ chức quốc tế, công ty đa quốc gia tổ chức các buổi hội thảo trao đổi kinh nghiệm và các khóa tập huấn ngắn ngày nhằm mở rộng quan hệ quốc tế, tăng cường kiến thức chuyên môn và tìm kiếm các cơ hội hợp tác trong tương lai.
Tham gia xây dựng và triển khai hiệu quả các văn bản quy phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước
Xuất phát từ thực tế, cần có tài liệu hướng dẫn chuyên môn và sự thống nhất về nội dung, phương pháp, kỹ thuật thực hiện các nhiệm vụ điều tra, đánh giá, quan trắc, quy hoạch tài nguyên nước làm căn cứ để quản lý, đặt hàng, giao nhiệm vụ, thẩm định, xét duyệt, tổ chức thực hiện. Chính vì vậy, Trung tâm đã tích cực tham gia, chủ trì xây dựng các Thông tư về lĩnh vực tài nguyên nước.
Trong thời gian từ năm 2012 đến năm 2015, Trung tâm đã chủ trì xây dựng, trình Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ký ban hành 14 Thông tư về lĩnh vực tài nguyên nước. Các Thông tư trên đều đạt yêu cầu, có chất lượng, giúp cho công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước hiệu quả hơn và phục vụ cho công tác điều tra, đánh giá, quy hoạch, quan trắc, bảo vệ tài nguyên nước.
Đặc biệt, việc ban hành Thông tư số 42/2015/TT-BTNMT ngày 29 tháng 9 năm 2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định kỹ thuật quy hoạch tài nguyên nước có ý nghĩa quan trọng đối với công tác lập quy hoạch tài nguyên nước, một trong những nhiệm vụ cơ bản của Trung tâm, kể từ thời điểm Thông tư có hiệu lực, các dự án Quy hoạch tài nguyên nước được thực hiện trên lãnh thổ Việt Nam đều phải tuân thủ các quy trình kỹ thuật mà Thông tư đã quy định. Thông tư Quy định kỹ thuật quy hoạch tài nguyên nước được ví như bộ cẩm nang trong lĩnh vực quy hoạch tài nguyên nước.
Trải qua 10 năm xây dựng và phát triển, Trung tâm, với truyền thống trên 45 năm hoạt động, với lực lượng nhân lực hùng hậu, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ được đào tạo trong và ngoài nước kết hợp với hệ thống trang thiết bị hiện đại, đa dạng, năng lực tài chính vững chắc, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chuyên môn, vững mạnh trong công tác điều tra, đánh giá, quy hoạch, quan trắc, cảnh báo, dự báo tài nguyên nước, góp phần phục vụ hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước.
(Theo monre.gov.vn)
