Sáng ngày 28/10/2021, tại Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đã diễn ra cuộc họp Tổ thẩm định báo cáo Ban Quản lý Dự án về thẩm định Dự án“Xây dựng mới 66 điểm quan trắc tài nguyên nước dưới đất thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ” . Chủ trì cuộc họp là Tổng giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia Tống Ngọc Thanh, cùng tham gia có Phó Tổng giám đốc Triệu Đức Huy, đại diện lãnh đạo Ban Kế hoạch – Tài chính; Ban Quan trắc và Giám sát tài nguyên nước; Trung tâm Cảnh báo và Dự báo tài nguyên nước.
Khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, nhất là các tỉnh từ Bình Định đến Bình Thuận, thuộc vùng khô hạn nhất ở nước ta, khu vực này tuy có hệ thống sông, suối khá phát triển, nhưng do địa hình dốc, chiều dài dòng chảy ngắn nên vào mùa mưa thường chảy xiết, còn vào mùa khô thường cạn kiệt, dòng chảy nhỏ, do đó nguồn nước mặt hạn chế. Mặt khác, mùa mưa ở các tỉnh khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ có thời gian ngắn (chỉ có 4 tháng), lượng mưa thấp; mùa khô kéo dài đến 8 tháng với lượng bốc hơi cao, dẫn đến lượng nước cung cấp cho nước dưới đất cũng hạn chế.
Trong những năm gần đây, các tỉnh khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ luôn phải hứng chịu những thiệt hại do khô hạn và xâm nhập mặn gây ra với mức độ ngày càng khốc liệt, dẫn đến nguồn nước cho sinh hoạt, chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp thiếu hụt trầm trọng, đời sống người dân vô cùng khó khăn. Hàng năm, mặc dù Nhà nước đã có những giải pháp tình thế để cung cấp nước ăn uống, sinh hoạt cho dân ở những vùng khô hạn nhưng nguy cơ thiếu hụt về nguồn nước ở đây luôn hiện hữu, nhất là trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu đã và đang ảnh hưởng rất rõ nét.
Trong các năm qua, hiện tượng El Nino hoạt động mạnh đã ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Nam Trung Bộ, lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng, nền nhiệt độ tăng cao gây ra tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiệt hại lớn cho sản xuất và đời sống người dân. Đặc biệt, từ giữa tháng 4 đến tháng 7 là đỉnh điểm của nắng hạn đã dẫn đến thiếu nước sinh hoạt của người dân, nước cho chăn nuôi và cây trồng vụ hè thu là rất lớn.
Hiện nay, khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ có 25.300 ha không đủ nguồn nước tưới đang phải điều chỉnh giãn vụ, giảm diện tích và chuyển đổi cơ cấu cây trồng; trong đó, Quảng Ngãi 1.800 ha, Bình Định 5.000 ha, Phú Yên 1.000 ha, Khánh Hòa 12.000 ha, Ninh Thuận 4.000 ha và Bình Thuận 1.500 ha.
Đứng trước các thách thức về nguồn nước, để giảm bớt các khó khăn cho khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, trong nhiều năm trở lại đây Chính phủ đã giành nhiều ưu tiên cho vùng này từ cơ chế chính sách đến nguồn vốn để xây dựng nhiều chương trình tìm kiếm nguồn nước, giữ nước và cấp nước sinh hoạt, sản xuất, chăn nuôi. Việc tăng cường đầu tư hệ thống quan trắc giám sát tài nguyên nước, phục vụ quản lý khai thác, bảo vệ và phát triển bền vững các nguồn nước trong vùng vì thế được quan tâm ngày một nhiều hơn.
Để tiếp tục và tăng cường sự phát triển cho khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo nghĩa “là sự phát triển đáp ứng được những yêu cầu của hiện tại, nhưng không gây trở ngại cho việc đáp ứng nhu cầu của các thế hệ mai sau”, cần có thông tin, dữ liệu về tài nguyên nước dưới đất đủ để làm cơ sở cho việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển kinh tế – xã hội của khu vực; dự báo, cảnh báo thiên tai, phục vụ cho việc đưa ra các biện pháp phòng, tránh, giảm nhẹ thiệt hại do thiếu nước gây ra.
Với những thực tế khó khăn về tài nguyên nước của khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, việc đảm bảo thông tin nguồn nước dưới đất, để từ đó định hướng giải pháp cho quản lý, khai thác sử dụng và phát triển nguồn nước dưới đất trong vùng là thực sự cần thiết. Để làm tốt được nhiệm vụ cấp bách này thì việc tiếp tục đầu tư xây 66 điểm quan trắc, với 104 công trình quan trắc tài nguyên nước dưới đất còn lại đối với khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ (từ tỉnh Bình Định đến Bình Thuận) theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 12 tháng 01 năm 2016 về việc phê duyệt “Quy hoạch mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia giai đoạn 2021 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030” của Thủ tướng Chính phủ là việc cần phải làm ngay và có tính cấp thiết cao.
Kết quả điều tra, khảo sát xác định vị trí các công trình quan trắc, thì trong 66 điểm quan trắc, chỉ bố trí được 81 công trình trong số 104 công trình quan trắc quy hoạch theo Quyết định số 90/QĐ-TTg, do một số điểm không có 2 tầng chứa nước hoặc tầng chứa nước thứ 2 bị nhiễm mặn không quan trắc.
Mục tiêu của dự án: Chính xác được các vị trí, khối lượng chi tiết và dự toán xây dựng các công trình quan trắc nước dưới đất thuộc các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận của khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật, vận hành lâu dài; hoàn thành xây dựng 66 điểm, gồm 81 công trình và đầu tư đồng bộ thiết bị, máy móc cần thiết để thực hiện quan trắc nước dưới đất thuộc các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận của khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ.
Quy mô đầu tư: Đầu tư xây dựng mới 66 điểm quan trắc ở các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận (mỗi tỉnh tương đương một trạm quan trắc trước đây) thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, gồm: các công trình lỗ khoan, xây dựng điểm quan trắc, tường rào bảo vệ điểm và công trình quan trắc; đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác quan trắc tài nguyên nước dưới đất.
Báo cáo tại cuộc họp, Trưởng Ban Kế hoạch – Tài chính Vũ Văn Sơn cho biết, nội dung báo cáo thẩm định là thẩm định giá trị dự toán (chi phí về thiết bị, chi phí đền bù mặt bằng, chi phí quản lý dự án, chi phí đầu tư xây dựng, chi phí dự phòng, chi phí khác); thẩm định thiết kế kỹ thuật (thiết kế khoan, kế cổng tường rào).
Tại cuộc họp, các đại biểu tham gia cuộc họp tham gia góp ý cho báo cáo thẩm định.
Kết luận tại cuộc họp, Tổng giám đốc Tống Ngọc Thanh đề nghị trên cơ sở góp ý, tổ thẩm định tiếp tục bổ sung, chỉnh sửa Báo cáo thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở Dự án: “Xây dựng mới 66 điểm quan trắc tài nguyên nước dưới đất thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ” trình lên trung tâm.
