Trong vụ rò rỉ nước trên đập chính Nhà máy thủy điện Sông Tranh 2, thấy nổi lên 2 thái độ ngược nhau tuy về hình thức thì gần như giống nhau, đó là cách ứng xử của những người có trách nhiệm trước một thảm họa môi trường có thể xảy ra.
Mọi người đã biết, sau nhiều lần động đất và các dư chấn (được cho là động đất kích thích từ sau khi có hồ nước, tức là có sức nặng của gần 740.000 tấn nước ở trên một vùng địa tầng đứt gãy), từ tháng 2-2012, đập chính Nhà máy Thủy điện sông Tranh 2 bắt đầu xuất hiện rò rỉ. Đến nửa cuối tháng 3, các vết nứt đã tuôn nước như xối xuống hạ lưu (theo báo cáo của Ban Quản lý dự án Thủy điện 3 thì khoảng 30 lít/giây) khiến phải tức tốc nhét bao tải dứa, trám xi măng đông kết nhanh, thông các ống thoát nước trong thân đập… Nhưng mặc cho đã có những dấu hiệu nghiêm trọng đe dọa vỡ đập, đại diện Ban Quản lý dự án và nhiều tiếng nói có trách nhiệm khác vẫn đồng loạt lên tiếng ở nhiều nơi khác nhau rằng, đó là sự rò rỉ ở mức cho phép, đập vẫn an toàn, không có vấn đề gì lớn trong việc xây dựng và vận hành đập cũng như nhà máy. Đó là một cách để an lòng dân, không tốn kém tiền của và điều này quan trọng hơn cả để “bịt lỗ dò” dư luận, lâu dần sự việc sẽ nguội đi, các thiếu sót sẽ không bị phanh phui, hồ sơ không bị lật lại, mọi việc lại đâu vào đấy.
Ngược lại với cách chống chế, qua quít cho yên chuyện ấy, nhiều nhà khoa học, nhiều tiếng nói trên báo chí kiên quyết không để vụ việc “chìm xuồng” dư luận. Thái độ nghiêm túc đó dẫn đến lần lượt Đoàn khảo sát liên ngành của Thủ tướng, Đoàn công tác của Bộ Tư lệnh quân khu 5 và tỉnh Quảng Nam và nhiều nhà khoa học, các cơ quan chuyên ngành đến khảo sát tại chỗ. Kết luận của các đoàn này và nhiều cuộc Hội thảo đưa ra dần dần làm sáng tỏ một sự thật rất đáng lo ngại, đó là có nhiều thiếu sót từ khâu thiết kế, thi công, giám sát và quản lý vận hành công trình; nguyên nhân rò rỉ nước nghiêm trọng hơn rất nhiều những gì đã báo cáo; cho đến nay, chưa có bất cứ bảo đảm nào về độ an toàn của Thủy điện sông Tranh 2… Không thể im lặng lâu hơn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã phải ra thông báo cho biết nhiều chi tiết lâu nay bị bưng bít. Đó là sự cố sông Tranh 2 đã xuất hiện từ cách đây hơn một tháng, EVN đã có nhiều việc làm nhằm xử lý nhưng chưa thành công; việc nước chảy mạnh qua các khe nhiệt là hiện tượng “không bình thường”, không đúng như tinh thần Ban Quản lý dự án đã công bố. EVN còn thông báo việc xử lý đang tiến hành khẩn trương và hứa sẽ giải quyết triệt để sự cố sông Tranh 2 trước mùa mưa bão ở miền Trung năm 2012. Tuy chưa đầy đủ và mới chỉ là bước đầu nhưng những thông tin từ phía EVN đã làm rõ hơn một thực tế, nếu chỉ bằng lòng với những lời tuyên bố ban đầu thì chúng ta không biết được những sự thật hôm nay mới hé lộ.
Theo lời hứa của EVN thì việc khắc phục rò rỉ từ thân đập chính hồ Thủy điện sông Tranh 2 sẽ hoàn thành đúng tiến độ, sẽ không có sự cố đáng tiếc nào xảy ra và chúng ta cũng mong thế. Vấn đề đặt ra qua sự cố này là ngoài sông Tranh 2 ra, còn bao nhiêu công trình thủy điện khác như sông Tranh 2 “có nhiều thiếu sót từ thiết kế, thi công, giám sát và quản lý vận hành”. Có bao nhiêu công trình đã xảy ra sự cố, được sửa chữa không đến nơi đến chốn hoặc thất bại như Sông Tranh 2 gần 2 tháng qua mà chúng ta không được biết? Tuy chưa thể có ngay số liệu về tình trạng rút ruột công trình, làm dối làm ẩu, bớt xén kinh phí công, coi thường cuộc sống và tính mạng người dân ở sông Tranh 2 nhưng qua những tín hiệu ban đầu và tình hình thực hiện nhiều dự án xây dựng hiện nay, có thể tin rằng, những tiêu cực đó là có ở sông Tranh 2 và không ít công trình thủy điện khác. Cần phải làm rõ những khuất tất nếu có này. Cần thay đổi cách thông tin với người dân để không lặp lại những việc như đã thấy ở sông Tranh 2.
(Theo Monre.gov.vn)
