Trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của huyện Tiên Du, các hoạt động liên quan đến khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước không ngừng được triển khai kể cả về số lượng và chất lượng. Mặc dù đã có một số nghiên cứu về vấn đề này nhưng vẫn chưa đi sâu vào quy hoạch phân bổ, sử dụng và bảo tài nguyên nước trên cơ sở nguyên tắc phát triển bền vững.
Năm 2011, Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc thuộc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia – Bộ TN&MT đã triển khai dự án “Lập quy hoạch khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước huyện Tiên Du đến năm 2020” trên cơ sở Quyết định số 944/QĐ-UBND ngày 08/8/2011 của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc phê duyệt đề cương dự án này.
Qua 2 năm triển khai thực hiện, dự án đã xác định được tiềm năng tài nguyên nước bao gồm: lượng nước mưa đạt 142,21 triệu m3/năm; lượng dòng chảy đạt 80,1 triệu m3/năm; trữ lượng tiềm năng phần nước ngọt cho tầng chứa nước qh và 85.600 m3/ngày, tầng chứa nước qp là 71.900 m3/ngày. Với tiềm năng này, nhìn chung huyện Tiên Du kha phong phú về tài nguyên nước mặt và hạn chế về tài nguyên nước ngầm nhạt.
Nội dung quy hoạch đã tính toán cân bằng nước mặt theo 2 trường hợp nước đến trung bình và nước đến ít cũng như cân bằng nước dưới đất cho các nhu cầu sử dụng nước trong kỳ quy hoạch.Qua đó đánh giá khả năng đáp ứng của tài nguyên nước và ngưỡng giới hạn khai thác nước dưới đất cho từng khu vực. Kết quả cho thấy, khu vực Lim có nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng vào mùa khô.
Dự án đã đưa ra phương án phân bổ chia sẻ nguồn nước một cách hài hòa hợp lý đồng thời đảm bảo được các mục tiêu sử dụng nước. Theo đó, phương án quy hoạch đảm bảo 100% nhu cầu nước cho sinh hoạt, công nghiệp và hạn chế mức thiếu nước thấp nhất cho các ngành nghề khác, đồng thời đảm bảo nhu cầu nước cho môi trường trên sông chính và một số sông nhánh.
Bên cạnh những phương án khai thác, sử dụng hợp lý, dự án đã đưa ra những phương án quy hoạch bảo vệ tài nguyên nước. Qua đó, đã tính toán phân vùng chất lượng nước theo các mẫu phân tích được lấy từ các nguồn nước kết hợp với hiện trạng các nguồn thải trên địa bàn huyện Tiên Du. Ngoài ra, dự án còn tính toán đến định lượng tải lượng của các nguồn gây ô nhiễm trong tương lai: sinh hoạt, nông nghiệp và công nghiệp. Các giải pháp đáp ứng cũng đã được đề cập như xây dựng hệ thống thông tin, mạng lưới giám sát chất lượng nước; giảm thiểu chất thải trong các khu công nghiệp, đô thị và nông thôn; tăng cường công tác quản lý và giám sát, mở rộng tuyên truyền giáo dục, xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường.
Việc xây dựng quy hoạch khai thác và sử dụng tài nguyên nước huyện Tiên Du đến năm 2020 sẽ là cơ sở pháp lý, khoa học đề địa phương triển khai các biện pháp phòng, chống suy giảm nguồn nước và các tác hại của do nước gây ra. Qua 2 năm thực hiện, dự án đã hoàn thành và đưa ra được những kết quả đáng được lưu ý phục vụ quy hoạch, định hướng phát triển kinh tế xã hội, góp phần vào sự phát triển chung trên địa bàn huyện./.
(Mai Phú Lực – TT DLQH&ĐT TNN)
