Trong những năm vừa qua do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và khai thác nước, khô hạn và xâm nhập mặn diễn ra phức tạp trên diện rộng, nước sạch tại nhiều khu vực đang trở nên khan hiếm, mâu thuẫn, xung đột trong lĩnh vực sử dụng tài nguyên nước ngày càng quyết liệt việc đưa ra các cảnh báo, dự báo chính xác về số lượng và chất lượng tài nguyên nước càng trở nên quan trọng, cấp thiết hơn bao giờ hết.
Công tác quan trắc tài nguyên nước chỉ có hiệu quả thiết thực khi các số liệu quan trắc được sử dụng để đưa ra các bản tin dự báo, cảnh báo một cách kịp thời, cung cấp đến người sử dụng như các cơ quan quản lý nhà nước, Sở tài nguyên môi trường ở các địa phương, người dân và doanh nghiệp trên cả nước.
Đối với công tác quan trắc tài nguyên nước, trong đó công tác quan trắc tài nguyên nước dưới đất được tiến hành từ những năm 1990 tại cả 3 vùng trên cả nước vùng Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ sau đó đến năm 2011 được mở rộng đối với vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Nam Trung Bộ. Trong khi đó, mặc dù công tác quan trắc thủy văn được tiến hành từ lâu song công tác quan trắc tài nguyên nước mặt mới được thực hiện từ năm 2011 trên 7 trạm quan trắc thuộc khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Các số liệu quan trắc bao gồm mực nước, lưu lượng (nước mặt), nhiệt độ và thành phần hóa được cập nhật vào cơ sở dữ liệu quan trắc và được biên soạn thành các niên giám tài nguyên nước.
Công tác dự báo tài nguyên nước nước dưới đất được tiến hành trên toàn quốc tại các vùng quan trắc đã có mạng quan trắc quốc gia như vùng đồng bằng Bắc Bộ, Nam Bộ, Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ và Bắc Trung Bộ. Đối với các bản tin định kỳ tháng, quý, năm công tác dự báo mực nước được thực hiện bằng các phương pháp xác xuất thống kê dự báo tại các công trình thuộc 5 vùng trên toàn quốc. Đầu năm 2016, thời tiết khô hạn kéo dài, hạn hán, xâm nhập mặn đang diễn ra trên diện rộng và nghiêm trọng, việc dự báo thông thường không đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn. Các khu vực kinh tế trong điểm, là nơi phát triển kinh tế xã hội mạnh mẽ dẫn đến các nguy cơ về suy giảm mực nước, xâm nhập mặn hoặc những vùng ven biển, khan hiếm nguồn nước cần được cảnh báo nguy cơ suy thoái nguồn và xâm nhập mặn trong kỳ khô hạn. Do đó bên cạnh các bản tin chuyên đề Trung tâm còn biên soạn bản tin đặc biệt về tài nguyên nước dưới đất để cảnh báo kịp thời về suy giảm mực nước và dự báo xâm nhập mặn phục vụ quản lý TNN và an sinh xã hội.
Tuy nhiên phần lớn các bản tin thông báo, cảnh báo và dự báo nước dưới đất chủ yếu được thể hiện, trình bày dưới dạng bản tin giấy, kết quả dự báo sau khi tính toán bằng các phương pháp chủ yếu ở dạng số học, cách thức thể hiện chưa sinh động còn nhiều hạn chế trong việc thể hiện nội dung đòi hỏi người đọc phải có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực tài nguyên nước. Chính vì vậy việc ứng dụng bộ công cụ mô phỏng kết quả dự báo tài nguyên nước dưới đất là hết sức cần thiết.
